قدم‌هایی ناتوان در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر
شفا آنلاین>اجتماعی>در سومین شورای شهر تهران بود که طرح «شهر دوستدار سالمند» به تصویب رسید و به‌موجب آن مدیریت شهری پایتخت ملزم به نظارت بهینه بر حسن اجرای استانداردها و ارتقای آن‌ها جهت مناسب‌سازی معابر و اماکن عمومی و خصوصی به‌ویژه در کالبد مبلمان شهری برای اقشار آسیب‌پذیر به‌ویژه معلولان و سالمندان شد.
مصوبه‌ای که نظارت بر کیفی‌سازی ایستگاه‌های اتوبوس، مترو و
پایانه‌های عمومی را مورد تاکید قرار داد و بر اساس آن مقرر شد تا مدیریت
شهری و معاونت‌های ذی‌صلاح شهرداری تهران توجه ویژه‌ای به مناسب‌سازی تردد
سالمندان و معلولان با وسایل حمل‌ونقل عمومی داشته باشند تا استفاده از
سیستم انبوه بر عمومی برای این گروه آسیب‌پذیر آسان و ایمن‌سازی شود.
همچنین با تعبیه مکان اختصاصی و استاندارد برای استفاده از این وسایل،
امنیت عبور و مرور و سلامت این گروه از جامعه نیز در عبور و مرورهای
روزانه، بیش‌ازپیش حفظ و شاخص‌های سفر ایمن در پایتخت رعایت شده و ارتقا
یابد. اما به نظر می‌رسد از زمان تصویب این طرح و ابلاغ آن به مدیریت شهری
تاکنون، شرایط تردد شهروندان آسیب‌پذیر در پایتخت در ابعاد مختلف تغییری
نکرده و تهران هنوز با سالمندان و معلولانش صمیمی نیست. شهری که بر اساس
آمار سازمان بهزیستی روزانه شاهد تردد هزاران شهروند سالخورده و معلول است.
معلولان که 5/1درصد جمعیت جامعه کنونی پایتخت را شامل می‌شود.مصوبه‌ای که تا اجرای کامل، فاصله دارد
نیمه آذرماه سال 93 بود که معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران همزمان با روز جهانی معلولان، برخی از اقدامات و برنامه‌های این معاونت در اجرای مصوبه «شهر دوستدار سالمند و معلولان» را تشریح و تاکید کرد که هرم سنی جمعیت در تهران همچون سایر نقاط کشور هم وارد دوره میانسالی شده و هم میزان تصادفات سالانه برشمار معلولیت‌های جسمی افزوده است. از همین رو رسیدگی به نیازهای افرادی که دچار انواع ناتوانی‌های حرکتی چه به‌واسطه کهولت سن و چه معلولیت هستند، بیش از هر زمان دیگری ضروری جلوه می‌کند. چراکه به اعتقاد معاون وقت این معاونت، سید جعفر تشکری نه‌تنها در تهران، بلکه در سایر کلان‌شهرهای جهان نیز نگاه به قشر آسیب‌پذیر جامعه تغییر کرده و اینک در بعد بین‌المللی نیز شاهد آن هستیم که شهرها به سمت تبدیل‌شدن به کلان‌شهرهای دوستدار سالمند و معلول حرکت می‌کنند. از همین رو ضروری است که پایتخت در تبدیل‌شدن به شهری دوستدار این گروه از جامعه پیشتاز دیگر کلان‌شهرهای کشور شود. هرچند که به نظر می‌رسد از آن زمان تاکنون چندان چهره و منظر کلان‌شهر تهران در مسیر حمایت از افرادی که دچار ناتوانی درحرکت هستند، گام برنداشته و همچنان با نیازهای این گروه ناآشنا است.
در همین رابطه معصومه آباد، رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران، با تاکید بر اینکه این تغییرات باید در المان‌های طراحی و فضاهای شهری به‌گونه‌ای اعمال شود که به افراد با ناتوانایی‌های مختلف حرکتی قادر باشند به‌راحتی و به‌سادگی در شهر تردد کنند و از همه امکانات بهره‌مند شوند، می‌گوید: «تردد و رفت‌وآمد معلولان و سالمندان اگر از بعد امنیت تردد دچار مشکل نباشد، این افراد می‌توانند زندگی پویا و فعالی، در عین آسودگی‌خاطر و ایمنی را تجربه کنند و به معنای واقعی کلمه عدالت شهروندی در استفاده از امکانات و فضاهای شهری برای تمام شهروندان برقرار شود.» اما، این مطالب در حالی عنوان می‌شود که بر اساس اعلام کارشناسان حوزه شهری هنوز بخش زیادی از مصوبه «شهر دوستدار سالمندان و معلولان» پایتخت به اجرا درنیامده است. درواقع به‌جرات می‌توانیم بگوییم که بیش از 80درصد و معابر عمومی تهران همچنان برای رفت‌وآمدهای افرادی که دچار ناتوانی حرکتی هستند، ایمن نیستند و به‌نوعی خطرآفرین‌اند. ترددی که با یک زمین خوردن ساده می‌تواند منجر به شکستگی استخوان‌ها و در بسیاری از مواقع مرگ‌های ناخواسته شود.
تهران معلولانش را می‌آزارد
تصور کنید قصد عبور از خیابان رادارید، اما نتوانید به‌تنهایی از عرض خیابان رد شوید و نیازمند حضور فرد دومی در کنار خود باشید یا قصد بالا رفتن از پل عابر پیاده را داشته باشید و بار دیگر فعل نتوانستن در زندگی‌تان حکم‌فرمایی کند. در اینجاست که باید قصد رد شدن از سایر مکان‌ها همچون یک جوی آب ساده را فراموش کنید، چه برسد به صدها قصد و تصمیم دیگر که وقوعشان بیشتر شکل و شمایل آرزو دارد. مسئله مهمی که این روزها برای سالمندان و معلولان تهران معادل با صرف فعل نتوانستن است. نتوانستنی که کاهش توانایی‌ها را با بی‌رحمی کامل به رخ این گروه از جامعه می‌کشد. پایان توانستن‌ها نیز سرآغاز خانه‌نشینی‌ها و ابتلا به انواع بیماری‌های روحی و رنج بردن از افسردگی‌ها است و نتیجه‌گیری‌اش نیز می‌شود قهر کلان‌شهری همچون تهران با سالمندان و معلولانش. این شرح‌حال حدود 200 هزار معلول در کلان‌شهر تهران است. معلولانی که هرروز مهر ناتوانی بر تصمیم‌هایشان زده می‌شود و کام زندگی‌شان را تلخ می‌کند. از نگاه بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت، این ناتوانی‌ها و اقدام منفعلانه بسیاری از سازمان‌ها و نهادها در جهت رفع مشکلات ناتوانی شهروندان پیر، یکی از ابعاد سالمند آزاری در کشور است به‌طوری‌که حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص ضرورت توجه و رسیدگی به معلولان می‌گوید: «معلولیت اتفاقی است که می‌تواند به سراغ هر فردی برود. اما اینکه جامعه خود را برای این شهروندانش آماده نکند و در جهت رفع مشکلات این گروه از جامعه اقدام‌های اثرگذاری انجام ندهد، بی‌هیچ تردیدی فعل معلول آزاری رخ می‌دهد و منجر به ضایع شدن حقوق این گروه از جامعه می‌شود.»
وی با ابراز نارضایتی از روند رو به رشد اجرای پروژه‌های شهری در کلان‌شهرهای کشور به‌ویژه تهران بدون در نظر گرفتن شرایط جسمانی معلولان تاکید می‌کند: «تبدیل‌شدن شهرها به جوامعی دوستدار معلولان رویایی دست‌نیافتنی نیست، اما امروز تهران تا رسیدن به این واقعیت فاصله بسیاری زیادی دارد. رویایی است که اگر محقق شود مشکلات زیادی را از جلوی پای معلولان برمی‌دارد و امید به ادامه زندگی را در دل این شهروندان زنده می‌کند.
هنوز هم مشکلاتی وجود دارد
مشکلات معلولان به دودسته تقسیم می‌شود. دسته اول مشکلاتی از جنس اشتغال، تحصیل، مسکن و ازدواج است که پیگیری آن با دولت و سازمان‌هایی است که متولی این قشر محسوب می‌شوند. دسته دوم نیز مشکلاتی هستند که معلولان و به‌ویژه نابینایان و کم‌بینایان در سطح شهر با آن روبه‌رو هستند و پیگیری‌ها و حل آن‌ها با نهادهایی همچون شورای اسلامی شهر و شهرداری است. دراین‌باره باید بگویم که مناسب‌سازی‌ها و مبلمان شهری از مشکلات عمده و حل‌نشده معلولان حرکتی و نابینایان و کم‌بینایان تهران است. وقتی سخن از مناسب‌سازی به میان می‌آید، تفکر افراد به این سمت می‌رود که فقط معلولان نیاز به این تغییر در شهردارند، اما در اصل چنین نیست. نه‌تنها معلولان بلکه همه گروه‌های جامعه اعم از سالمندان، کودکان، زنان و سایر شهروندان آسیب‌پذیر نیاز به شهری مناسب برای تردد دارند. شعار ما فعالیت و حضور معلولان در جامعه است، اما این در حالی است که فضای شهری، هنوز پذیرای قشر معلول جامعه ما نیست.
چند سالی است که طرح شهر دسترس‌پذیر در سطح شهر وارد مرحله عملیاتی شده است، اما هنوز معلولان برای عبور و مرور مشکلات بسیاری دارند و علت این امر هم ناآشنا بودن به مشکلات معلولان از سمت مسئولان اجرایی است. پیمانکارانی که این وظیفه را برعهده‌گرفته‌اند، هیچ شناختی از معلولان و نیازهایشان در تردد ندارند. به‌عنوان‌مثال، کف‌پوش‌های برجسته که در پیاده‌روها برای راهنمایی نابینایان و کم‌بینایان در مسیر درست استفاده می‌شود به صورتی در سطح شهر کار گذاشته‌شده که یا نابینا را به داخل جوی آب یا برخورد با تنه درخت هدایت می‌کند. یادمان نرود که شهردار تهران نیز مشاوران معلولی برای خود در نظر گرفته است که بیش‌ازپیش با وضعیت و نیازهای معلولان جامعه آشنا شود. این اتفاق نیز یکی از مهم‌ترین دستاوردهای شورای چهارم برای شهر تهران و شهروندانش بود که در بدو آغازش با حضور دو عضو روشن‌دل تشکیل شد.سپید
علی صابری/ عضو چهارمین شورای شهر تهران
خبرهای مرتبط
نظرات بینندگان
آخرین اخبار