مدیریت درمان همزمان ایدز و بدخیمی‌ها

به گزارش شفا آنلاین،متاسفانه، هنوز هم دستورالعملی برای انتخاب بهترین رژیم دارویی در صورت نیاز به درمان همزمان ایدز و بدخیمی‌ها وجود ندارد.

       تجویز «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» در بیماران HIV مثبت، اثرات قابل توجهی روی شانس بقای آنها دارد. در واقع، به دلیل کاهش مرگ و میر و افزایش طول عمر افراد HIV مثبتی که تحت‌«درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» قرار دارند، میزان بروز بدخیمی‌های مرتبط با ایدز مانند سارکوم کاپوسی، لنفوم‌های غیرهوچکین و بدخیمی ناحیه گردن کاهش یافته است.

 البته شیوع بدخیمی‌های غیرمرتبط با ایدز مانند لنفوم‌های هوچکین، کارسینوم آنال، کارسینوم ریه، بدخیمی‌های سر و گردن و بدخیمی‌های پوستی افزایش یافته است و در جمعیت افراد آلوده به ویروس ایدز، نسبت به جمعیت عمومی و سالم، بیشتر دیده می‌شود. خطر ابتلای یک فرد آلوده به ویروس HIV به بدخیمی‌های غیرمرتبط با ایدز اغلب به عوامل متعددی مانند عادات نادرست زندگی، عفونت همزمان با ویروس‌هایی مانند پاپیلوما ویروس انسانی، ویروس‌های هپاتیتBوC، ویروس اپشتین بار، پایین بودن شمارش سلول‌هایCD4 مثبت(کمتر از 500 سلول در میلی‌متر مکعب) و مواجهه با لود شدید ویروس HIV بستگی دارد.

شواهد نشان می‌دهند که شروع رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» هم در بیمارانی که تکثیر ویروس ایدز در آنها مهار شده و نیز در بیماران با شمارش سلول‌های CD4 مثبت بیشتر از 500 سلول در میلی‌متر مکعب، موجب کاهش بروز کلی بدخیمی‌های مرتبط و غیرمرتبط با ایدز می‌شود. طبق این یافته‌ها، «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» در بیماران سرطانی آلوده به HIV توصیه می‌شود.

       از آنجا که 33درصد از تمام مرگ‌های مرتبط با ایدز به شکلی مرتبط با بدخیمی‌ها هستند، درمان همزمان این بیماران با رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» و داروهای آنتی‌‌نئوپلاستیک متداول شده است. مسمومیت‌های ناشی از هر کدام از داروها و نیز تداخلات دارویی میان ضدرتروویروس‌ها و داروهای سایتوتوکسیک یا درمان‌های جدید هدفمند آنتی‌‌نئوپلاستیک، مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.

       در یک مطالعه روی بیماران HIV مثبت با تشخیص قطعی بدخیمی ریه، تجویز «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» تاثیری روی شانس بقای کلی بیماران نداشت. البته طول عمر بیمارانی که شمارش سلول‌های CD4 مثبت آنها بیشتر از 200 سلول در میلی‌متر مکعب بود، به دلیل اثر غیرمستقیم رژیم دارویی مذکور، بیشتر بود. یک مطالعه گذشته‌نگر روی مبتلایان به لنفوم منتشر Bسل‌های بزرگ که تحت‌درمان با سیکلوفسفاماید، دوکسوروبیسین، وینکریستین و پردنیزون (رژیمCHOP) و نیز یک رژیم با پایه مهارکننده پروتئاز یا رژیم با پایه غیرمهارکننده پروتئاز قرار داشتند، اثربخشی و ایمنی رژیم CHOP در هر دو گروه دریافت‌کننده ضدرتروویروس یکسان محاسبه شد. چنین مطالعاتی نشان می‌دهند که تجویز همزمان آنتی‌‌رتروویروس‌ها و شیمی‌درمانی معمولا از سوی بیماران به خوبی تحمل می‌شود، با اثرات سمی کشنده مرتبط نیست و پاسخ‌دهی درمانی و بقای بدون پیشرفت بیماری مشابه بیماران غیرسرطانی به دنبال دارد.

       اما هنوز هم نظرات در مورد شروع همزمان شیمی‌درمانی و رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» متناقض‌اند. برخی از موانع در مسیر شروع رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» و درمان نگهدارنده با این رژیم در بیماران سرطانی عبارتند از عدم تمایل بیمار به دریافت همزمان داروها، نیاز بیمار به مراجعه همزمان به متخصص‌های متعدد مانند انکولوژیست و متخصص عفونی، تفاوت‌های ژنتیکی در پاسخ‌دهی درمانی و مقاومت دارویی.

در شرایط غیراورژانس، فاصله زمانی که صرف انتظار تعیین مرحله بدخیمی، آماده شدن نتایج پاتولوژی و بررسی‌های مولکولی و تاییدیه بیمه می‌شود، زمانی نسبتا کافی برای شروع رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» قبل از شروع شیمی‌درمانی است. شرایط مختلفی که لزوم شروع سریع رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» را اجتناب‌ناپذیر می‌کنند عبارتند از شمارش سلول‌های حاوی CD4 کمتر از 200 سلول در میلی‌مترمکعب و افت سریع تعداد این سلول‌ها. در مورد بدخیمی‌های مرتبط یا غیرمرتبط با ایدز که احتمال می‌رود شیمی‌درمانی موجب کاهش شمارش سلول‌های CD4 مثبت شود نیز نیاز به شروع سریع رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» محسوس است.

به‌علاوه، مطالعات نشان داده‌اند که بیماران با شمارش سلول‌های CD4 مثبت کمتر از 500 سلول در میلی‌مترمکعب یا مبتلایان به عفوت‌های فرصت طلب، اگر که رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» در آنها زودهنگام شروع شود، موارد کمتری از عود بیماری ایدز و مرگ را تجربه خواهند کرد؛ زیرا بهبود پاسخ سیستم ایمنی در پیشگیری از پیشرفت بالینی ایدز حیاتی است. البته برخی از پزشکان ترجیح می‌دهند که درمان با رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» را برای ممانعت از مسمومیت‌های دارویی ناشی از تداخلات بین رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» و شیمی‌درمانی به تاخیر بیندازند. در چنین مواردی، پزشکان باید تجویز آنتی‌‌رتروویروس‌ها را تا وقتی که عوارض ناخواسته ناشی از شیمی‌درمانی به‌طور مطلوبی مدیریت شده‌اند به تاخیر بیندازند. در این روش دیگر نیازی به چرخه شروع و توقف رژیم «درمان بسیار فعال ضدرتروویروسی» نیست؛ در نتیجه، خطر ایجاد مقاومت‌های دارویی به حداقل می‌رسد. مطالعات متعددی برای بررسی اثربخشی و ایمنی هر کدام از این دو روش در حال انجام است.