هنوز برخی مراکز استانها هم تجهیزات رادیوتراپی ندارند
شفا آنلاین>اجتماعی> پرتودرمانی یا رادیوتراپی یکی از مهمترین شاخه‌های فیزیک پزشکی است. پرتودرمانی استفاده از پرتوهای یون‌ساز برای از بین بردن یا کوچک کردن بافت‌های سرطانی است.
به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید در این روش در اثر آسیب DNA، سلول‌های ناحیه درمان (بافت هدف) تخریب و
ادامه رشد و تقسیم غیرممکن می‌شود. اگرچه پرتو علاوه بر سلول‌های سرطانی
به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌رساند ولی اکثر سلول‌های سالم بهبودی خود را
دوباره به‌دست می‌آورند. هدف از پرتودرمانی از بین بردن حداکثر سلول‌های
سرطانی با حداقل آسیب به بافت‌های سالم است. به گفته کارشناسان درحالی‌که
پرتودرمانی می‌تواند نقش مهمی در درمان سرطان داشته باشد در ایران
هزینه‌های مشخصی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود و درواقع بیشتر هزینه‌ها
توسط داروهای گران‌قیمت سرطان بلعیده می‌شود.نباید خودمان را با آمریکا مقایسه کنیم
مهدی عقیلی، رئیس بخش رادیوتراپی آنکولوژی بیمارستان امام خمینی(ره) درباره درمان رادیوتراپی در ایران می‌گوید: «از سال 51 که بخش‌های رادیوتراپی به‌صورت محدود در تهران و بعد در استان‌های بزرگ تاسیس شده و شروع به ارائه خدمات درمانی کردند، یکی از ارکان آنها تکنولوژیست‌ها یا کارشناسان درمانی بودند که درمان‌های روزانه رادیوتراپی را انجام می‌دادند، یعنی پزشک درمان را تجویز کرده و آنها اجرا می‌کردند. افرادی که در ابتدا این کار را انجام می‌دادند آن را به صورت تجربی آموخته بودند و لزوماً هم در این رابطه تحصیلاتی نداشتند. تا دهه 60 که اولین گروه از کارشناسانی که فارغ‌التحصیل دانشگاه بودند وارد بازار کار شدند. ابتدا به‌صورت فوق‌دیپلم و کاردانی بودند و به دنبال آن توانستند به‌صورت کارشناسی ناپیوسته ادامه تحصیل بدهند. خوشبختانه از سال 85 یا 86 نیز اولین فارغ‌التحصیلانی که کارشناسی پیوسته بودند با محتوا و معلومات جدیدتر وارد بازار کار شدند. به‌ویژه به دلیل اینکه در 10 سال گذشته علم رادیوتراپی بسیار پیشرفت کرده، تجهیزات جدیدی واردشده و لازم است آموزش‌های جدیدی ارائه شود.»
عقیلی با تاکید بر آینه درمان سرطان درمانی تیمی است، می‌گوید: «وقتی بیماری با سرطان مراجعه می‌کند برای او درمان رادیوتراپی نوشته می‌شود. درمان رادیوتراپی معمولاً یک جلسه نبوده و چندین جلسه است. از ده جلسه شروع‌شده و ممکن است به 40 جلسه هم برسد. درمان به این صورت است که بیماران معمولاً وقتی به پزشک مراجعه می‌کنند، میزان پیشرفت بیماری و برنامه درمان را مشخص می‌کنند. برای مثال در سرطان پستان پس‌ازاینکه شیمی‌درمانی انجام شد باید برای درمان رادیوتراپی مراجعه کنند. در ابتدا باید ببینیم بیمار اندیکاسیون درمان دارد و در این صورت تعداد جلسات و ناحیه درمان برای او مشخص شود. امروزه با پیشرفت تکنولوژی‌های جدید بیمار ابتدا زیر سی تی اسکن قرارگرفته و ناحیه درمان توسط پزشک مشخص می‌شود. در این مرحله همکاران متخصص فیزیک پزشکی که جزئی از تیم درمان هستند محل تابش و زاویه تابش را مشخص می‌کنند. پزشک بار دیگر با همکاری فیزیست برنامه درمان را ملاحظه کرده و در صورت تائید بیمار برای درمان با دستگاه فرستاده می‌شود. در این مرحله رادیولوژیست هر روز بیمار را درمان می‌کند و تکرارپذیری و کنترل کیفی جزء اساسی درمان است. چون تکرارپذیری در رادیوتراپی اصل است و این تکرارپذیری بیشتر توسط همکاران کارشناس پرتودرمانی انجام می‌شود، کار تیمی اهمیت پیدا می‌کند. اساس رادیوتراپی کار تیمی است اما مهم است که تعاملات افزایش پیدا کند.»
عقیلی بابیان اینکه نباید از نظر تکنولوژی خودمان را با آمریکا مقایسه کنیم، گفت: «شاید این مقایسه لزومی نداشته باشد. البته من معتقدم ما کمبودهای زیادی داریم. مشکلی که در کشور ما برای بیماران سرطانی وجود دارد این است که هیچ برنامه‌ای نداریم که هزینه بیمار سرطانی چقدر بوده و چه میزان از آن باید به دارو، تجهیزات، آموزش عمومی، آموزش بیمار و پیشگیری تعلق پیدا کند. وقتی‌که ما میزانی مشخص برای بیمار سرطانی در نظر بگیرم مشخص می‌شود چه میزان از آن باید به رادیوتراپی تعلق بگیرد؟
چون رادیوتراپی نسبت به دارو ارزش‌افزوده بیشتری دارد. این سخن ما نیست بلکه این مسئله‌ای است که سازمان جهانی بهداشت و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید. اثربخشی رادیوتراپی بیشتر از دارو است درحالی‌که دارو عمده هزینه‌های در نظر گرفته برای سرطان را می‌بلعد و چیزی برای سایر درمان‌ها نمی‌گذارد. بهترین و جدیدترین داروها را به وفور در ایران داریم اما هنوز تجهیزات کافی در برخی از مراکز استانها و نه شهرهای کوچک وجود ندارد. خرم‌آباد، سمنان، کهگیلویه و بویراحمد و...حتی استان بزرگی مانند سیستان و بلوچستان هنوز دستگاه ندارد.
به همین دلیل بیماران آنها مجبورند به تهران یا سایر شهرستان‌ها بروند به همین دلیل با مسائل حاشیه‌ای مانند محل اقامت و...هم رو‌به‌رو می‌شوند. دولت باید به این مسئله توجه بیشتری داشته باشد و در قالب وام از بخش‌های خصوصی یا وام‌های کم بهره برای این استانها دستگاه تهیه شود. حتما لزومی ندارد که آخرین تکنولوژی‌ها به این استانها برود. در همه کشورهای که اقتصاد سلامت برای آنها اهمیت دارند سطح‌بندی انجام می‌دهند، البته خوشبختانه در این زمینه کارهایی در حال انجام است و امیدواریم از فاز مطالعاتی خارج شده و وارد فاز اجرایی شود. در سطح سه که بالاترین سطح است و در بیمارستانی مانند امام خمینی(ره) که بیمارستانی ریفرال و ارجاعی است باید آخرین تکنولوژی‌ها را داشته باشد. سطوح پایین‌تر هم می‌تواند به 70 درصد بیماران خدمات ارائه کند.»
تکنیک‌های پیشرفته اما غیرضروری برای جذب توریست
زهرا تیزمغز، مدیرفنی بخش رادیوتراپی آنکولوژی انستیتو کانسر و مدرس دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی با بین اینکه پرتودرمانی کارتیمی بوده که نیاز به انسجام دارد، می‌گوید:« در این زمینه سه متخصص فیزیک رادیوتراپی، رادیوتراپی آنکولوژی و کارشناسان رادیوتراپی فعالیت دارند که این افراد در کنار یکدیگر پرتودرمانی سرطانی انجام می‌دهند. بیش از 50درصد بیماران سرطانی برای درمان به رادیوتراپی نیاز دارند. وقتی برای بیمار اندیکاسیون رادیوتراپی تشخیص داده می‌شود با همکاری این سه گروه متخصص و تجهیزاتی که موجود است درمان رادیوتراپی دریافت می‌کنند.
در حال حاضر در کشورهای پیشرفته تکنیک‌های جدیدتر و به روزتری ارائه می‌شود، البته در ایران نیز طی چند سال گذشته تکنیکها رو به بهبودی گذاشته است اما مهمترین مسئله قبل از اینکه یک تکنیک مدرن را وارد کشور کنیم این است که بتوانیم آموزشها و شناخت لازم برای اجرای صحیح آن را داشته باشیم. ما متاسفانه شاهد این مسئله هستیم که صحبت از تکنولوژی‌های جدید است اما آموزشها و استفاده صحیح و بهینه صورت نمی‌گیرد.»
تیزمغز با تاکید بر اینکه تکنیک جدید مانند چاقوی دو لبه است، گفت: «تکنیک جدید اگر به‌درستی انجام نشود ممکن است مضرات آن برای بیمار بیش از منافع آن باشد. توصیه من به مراکز رادیوتراپی و مراکز جامع سرطان این است که پیش از اینکه تکنیکها و تجهیزات جدیدی بیاورند کادری که برای آن درمان انتخاب می‌کنند حتماً کادر آموزش‌دیده و ماهری باشد و دوره‌های تخصصی آن تجهیزات را در مدت مناسب بیاموزند. با بحث تئوری نمی‌توان وارد مسائل بالینی شد. بسیاری از موارد در مورد هر بیماری شخصی است و در بهینه‌سازی و کنترل کیفی باید چندین مورد اثبات صحت درمان باید دیده شود تا کارشناس و متخصص متوجه شود که ممکن است چه مشکلاتی پیش بیاید و چگونه باید آنها را مرتفع کرد. با پیشبرد تکنولوژی و اینکه رادیوتراپی درحال‌توسعه و حرکت به سمت تکنیک‌های جدید است، امیدوار هستم ما نیز گام‌به‌گام و صحیح پیش برویم. برای مثال کشورهایی مانند ترکیه و مالزی از تکنیک‌های جدید استفاده می‌کنند و در درمان رادیوتراپی توریست‌ها را نیز جذب می‌کنند.»
تیز مغز با تاکید بر اینکه بسیاری از اوقات تنها برای منافع مادی برخی از تکنیکها به بیمار توصیه می‌شود، می‌گوید: «در مراکز معتبر دنیا مانند جان هاپکینز و در مرکزی در زویخ که به‌تازگی آنجا بودم، دیدم که زمانی تکنیک‌های جدید برای بیمار استفاده می‌شود و بار مالی آن به بیمار تحمیل می‌شود که تاثیر آن نیز به‌اندازه هزینه آن باشد. اما می‌بینیم که در کشورهای اطراف که جذب توریست می‌کنند این اتفاق رخ نمی‌دهد؛ یعنی تنها به دلیل منافع مالی است که برخی از بیماران را جذب می‌کنند. سایبرنایف که امروزه مطرح‌شده، در شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ می‌شود. بسیاری از بیماران درباره آن از من سوال می‌پرسند درواقع نمی‌دانند که هر بیماری نیاز به آن تکنیک ندارد و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها نیازی به آن تکنیک‌های پیشرفته وجود ندارد و اگر این تکنیکها را در ایران هم داشتیم شاید برای بسیاری از بیماران به‌کار نمی‌بردیم اما برخی برای منافع مالی تبلیغاتی انجام می‌دهند که بار منفی بسیاری در جامعه دارد.
من امیدوار هستم در عین پیشبرد تکنولوژی‌ها و تکنیکها و درمان‌هایی که در کشور انجام می‌شود، آگاهی مردم نیز افزایش پیدا کند. در رسانه‌های عمومی نیز باید برای بیماران تفهیم شود که هر تکنولوژی و تکنیک جدیدی لزوماً برای هر بیماری مناسب نیست و اگر بنا داریم از تکنیک یا تکنولوژی جدیدی استفاده کنیم حتماً باید آموزش صحیح و کاربرد صحیح آن را بدانیم.»
وی ادامه می‌دهد: «ما باید بپذیریم که بیمار حق انتخاب دارد و می‌تواند پزشک و کادر درمان خود را انتخاب کند. ازنظر روانی نیز بیمار باید احساس کند که کاری را که لازم می‌دانسته برای خودش انجام داده است. ممکن است بیمار در ایران نتیجه خوبی هم بگیرد اما همچنان در ذهن خود این تصور را داشته باشد که اگر به کشور دیگری می‌رفت بهتر درمان می‌شد اما به بیماران توصیه می‌کنم حتماً با یک مرکز آکادمیک مشورت کنند که من انستیتو کانسر تهران را پیشنهاد می‌کنم و چون مرکزی دولتی است صادقانه مشاوره می‌دهد.»
نظرات بینندگان
آخرین اخبار