اجرای برنامه جامع مشاوره ژنتیک قبل از بارداری/مهمترین بیماریهای مادرزادی

به گزارش شفاآنلاین : محمد اسماعیل مطلق یکی از برنامه های مهم اداره ژنتیک این دفتر را برنامه ژنتیک اجتماعی عنوان کرد و گفت: برنامه ژنتیک اجتماعی بر کاربرد دانش ژنتیک در برنامه پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر تک عاملی و چندعاملی تمرکز دارد.
وی گفت: اداره ژنتیک وزارت بهداشت به منظور تحقق هدف «کاهش بار ناشی از بیماریهای ارثی و ژنتیکی» بر پایه دو دهه تجربه مدیریت ژنتیک سلامت در کشور، برنامه یکپارچه و جامع ژنتیک اجتماعی را تدوین و در کشور به مورد اجرا گذاشته است.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت افزود: در سال1390 همگام با تحول علمی و فنی جهانی در حوزه دانش ژنتیک، با طراحی روشهای جدید، نظام شناسایی موارد در معرض خطر ژنتیک متحول شد و با اتخاذ استراتژیهای فراگیر حداکثر بهره برداری از بستر برنامه های موجود سلامت با حداقل افزایش حجم کار برای شناسایی موارد در معرض خطر ژنتیک انجام شد.
وی شناسایی و ارجاع موارد مشکوک و مراقبت موارد تایید شده در معرض خطر ژنتیک، تایید موارد مشکوک ارجاع شده توسط نظام مشاوره ژنتیک (عمومی) و تشخیص بالینی قطعی توسط نظام تخصصی منتخب، فراهم کردن مشاوره های تخصصی و فوق تخصصی برای کمک به تشخیص قطعی در سطح دو را بخشی اقدامات این دفتر در این راستا برشمرد.
مطلق درباره روش شناسایی موارد در معرض خطر ژنتیک در برنامه ژنتیک اجتماعی گفت: مشاوره ژنتیک برای زوجهای جوان در هنگام ازدواج - پیش از بارداری با استفاده از بستر برنامه غربالگری تالاسمی در هنگام ازدواج و برنامه مراقبت پیش از بارداری، غربالگری دوران بارداری، شامل سندرم داون و ناهنجاریهای مادرزادی (نظیر نقص لوله عصبی)، غربالگری در دوران نوزادی و کودکی، شامل بیماری های متابولیک ارثی نظیر (PKU)، غربالگری عامل خطر فامیلی و ارثی بیماریهای غیرواگیر شایع در جمعیت در معرض خطر با استفاده از بستر غربالگری بیماریهای غیرواگیر بخشی از این برنامه هاست.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت زیرساخت های ایجاد شده برای اجرای کامل برنامه ژنتیک اجتماعی را طراحی و اجرای ادغام برنامه شناسایی فراگیر موارد در معرض خطر در برنامه های موجود در نظام سلامت، طراحی و استقرار نظام ارجاع افراد مشکوک به بیماریهای ارثی ژنتیک در سطوح نظام سلامت معرفی کرد.
وی افزود: تشکیل شبکه کشوری مشاوره ژنتیک؛ ادغام خدمت در سطح دو نظام سلامت، تشکیل شبکه کشوری تشخیص ژنتیک؛ ادغام خدمت در سطح سه نظام سلامت ،دسترسی به خدمات ژنتیک شامل مشاوره ژنتیک و تشخیص ژنتیک برای همه مردم اعم از روستایی و شهری، طراحی و برنامه ریزی ایجاد سواد پایه ژنتیک در مردم (به منظور منطقی و معتدل کردن مطالبات ژنتیک مردم) نیز از جمله اقدامات دیگر وزارت بهداشت در این زمینه است.

**مهمترین بیماریهای ژنتیک در ایران
وی مهمترین بیماری های مرتبط با ژنتیک را بیماری های مهم کروموزومی، سندرم داون، ناهنجاریهای مادرزادی، نقص لوله عصبی، بیماریهای خونریزی دهنده ارثی، هموفیلی A و B، بیماریهای خونی ارثی، تالاسمی و سیکل سل، بیماریهای متابولیک ارثی، فنیل کتونوری اعلام کرد و گفت برای کنترل تمام این بیماری های برنامه ریزی شده است.

مطلق شبکه کشوری مشاوره ژنتیک را شامل 400 پزشک مشاور ژنتیک و 390 کارشناس همکار در قالب تیم های مشاور ژنتیک در 416 مرکز مشاوره ژنتیک در سطح دانشگاه های علوم پزشکی کشور اعلام کرد.
وی گفت: مشاوران ژنتیک از طریق دوره های حضوری و غیرحضوری «آموزش کوتاه مدت مشاوره ژنتیک سلامت برای پزشکان تیم مشاوره ژنتیک» طی 3 فاز آموزشی به مدت یک سال، دانش و مهارت لازم در دو حیطه اصلی «اصول ژنتیک بالینی» و «فن مشاوره» را کسب می کنند و آماده ارائه خدمت می شوند. همچنین کارشناسان تیم های مشاوره ژنتیک طی یک دوره آموزشی از راه دور آموزش لازم را کسب می کنند.
وی ادامه داد: برای عرضه خدمات استاندارد به موارد شناسایی شده، مشاوران ژنتیک مستقر در مراکز بهداشتی درمانی ویژه (برای مشاوره ژنتیک در برنامه های کشوری)، تحت آموزش های برنامه ریزی شده قرار گرفتند تا بتوانند به طیف وسیع و متنوع مطالبات در برنامه های هدف ژنتیک اجتماعی پاسخ دهند.