الگویی برای کنترل کیفی در آزمایشگاه

 مساله مهم نحوه اجرای کیفیت است. آنچه مسلم است، این است که آزمایشگاهی که روزی 10 بیمار دارد، با آزمایشگاه دیگری که بیش‌از 100 بیمار را در روز راه می‌اندازد، متفاوت بوده و برنامه‌های مختلفی دارند. درنتیجه هردو آنها باید برنامه‌های کنترل کیفی را اجرا کنند، اما مشابه یکدیگر نخواهند بود.

       در کنفرانس علمی کنترل کیفیت در آزمایشگاه‌های متوسط بر روی این موضوع بحث می‌شود که از آزمایشگاه‌هایی که بیماران و مراجعانی با تعداد متوسط و کمتر را پذیرش می‌کنند، باید چه انتظاری برای اجرای کنترل کیفی داشت. یک‌سری الگوهایی پیشنهاد داده می‌شود و به آزمایشگاه‌ها ارائه می‌شود که در روند خدمات‌دهی آنها تاثیر مطلوبی داشته باشد.

منظوراز ارائه الگو به آزمایشگاه‌ها این است که آنها بهتر از قبل بشوند، نه اینکه انتظار صددرصد تغییر و رسیدن به نقطه استاندارد را داشته باشیم. این تاثیر مطلوب می‌تواند به شکلی باشد که از نتایج به دست آمده اطمینان بیشتری حاصل شود و هم اینکه هزینه قابل قبولی داشته باشد و هم اینکه تست‌ها و آزمایش‌ها با شرایط و تعداد پرسنل هماهنگ باشد.

برای بعضی از آزمایش‌ها این سوال پیش می‌آید که درصورت مواجهه با مشکلی، چگونه باید برآن فائق آمد؟ اشتراک تجاربی که در آزمایشگاه داریم، می‌تواند سایر همکاران را در پیشبرد فعالیتش کمک کند. اما بسیاری از همکاران در برخورد با مشکلی نمی‌دانند، برنامه را به چه شکلی پیش ببرند تا بهترین نتیجه را بگیرند. در کنترل کیفی آزمایشگاه، فاکتورهای مختلفی دخیل هستند. فقط با کاربرد کلمه کنترل کیفی نمی‌تواند حق مطلب را ادا کرد و تصور کرد که یک چارت سازمانی می‌تواند ضامن فعالیت خوب آزمایشگاه باشد. اما درواقع تفسیر نتایج آن به راحتی نیست.

 قصد داریم الگوهای ساده‌تری را پیشنهاد بدهیم و کنترل کیفی را برای آزمایش‌های کمی مانند تست‌های بیوشیمی، خون شناسی و هورمون‌شناسی افزایش دهیم. بنابراین منظور از معرفی الگویی برای کنترل کیفیت در روش‌های کمی و نیمه‌کمی اشتراک تجارب آزمایشگاهی و بعد رسیدن به یک نتیجه واحد و مطلوب است.

       از سوی دیگر منظور پزشک از درخواست آزمایش، بررسی وضعیت پاتوفیزیولوژیک بیمار است. نتایج آزمایش زمانی می‌تواند در تصمیم‌گیری به پزشک کمک کند که تاثیر خطاهای آزمایشگاه بر نتیجه نهایی ناچیز باشد. تضمین کیفیت آزمایشگاه طیف وسیعی دارد و امیدوارم با برگزاری سمینار‌ها و کارگاه‌های تخصصی گستره این طیف روشن شود.

فریده رضی -متخصص آسیب شناسی تشریحی و بالینی