حوادث مکرر
ساعت 4 بامداد 25 مهرماه بود که در خيابان خيام، تقاطع امام خميني(ره) بازوي جرثقيل ساختمانسازي شکست و روي ساختمان مجاور سقوط کرد. حادثهاي که تلفات جاني در پي نداشت و تنها به حضور شمار قابلتوجهي مامورهاي پليس راهور براي ساماندهي ترافيک 5 ساعته اين مسير منجر شد.
اما هنوز دو هفته از وقوع
نخستين حادثه نگذشته بود که صبح نهم آبان ماه بار ديگر جرثقيل ساختمانسازي
در بزرگراه نيايش دچار شکستگي از ناحيه بازو شد و برخلاف حادثه اول اين
بار جان اپراتور اين سازه فولادي را گرفت. هرچند که خسارات ميليوني مالي
نيز بر جاي گذاشت. بلافاصله پس از حادثه دوم، همچون حادثه نخست ابوالفضل
قناعتي، عضو هيئترئيسه شوراي شهر لب به اعتراض گشود و ضمن تاکيد بر
بيمسئوليتي سازمان نظام فني و مهندسي در ساختوسازها، اعلام کرد که
متاسفانه در استفاده از تاورکرينها مسائل ايمني رعايت نميشود. وي با
انتقاد از اينکه تمامي مجريان پروژهها موظفاند تمامي مقررات ملي ساختمان و
بهخصوص مبحث 12 از مقررات را رعايت کنند، متذکر شد که هيچکدام از
سازمانها اعم از شهرداري تهران و سازمان مهندسي به وظيفه خود عمل نميکنند
و ماحصل اين بيتوجهيها از اين به بعد چيزي نيست، جز سقوط هرازگاهي
جرثقيلها بر سر مردم.
موضوع مهمي که به اعتقاد قناعتي تنها با رعايت نکات
ايمني قابلحل است بهطوريکه سازمانها مربوطه بايد تمامي ساختوسازها را
از بعد ايمني، سلامتي و محيطزيست موردتوجه قرار دهند، اما سقوط دو
تاورکرينهاي در شهر تهران آنهم به فاصله زماني کمتر از يک ماه، مؤکد آن
است که هيچيک از سازمانهاي متولي نميخواهند پاسخگوي اشتباهات خود باشند!
مقصرين اصلي
سخنگوي
کميسيون شهرسازي شوراي شهر تهران نيز با اشاره به اينکه شورا حدود يک ماه و
نيم گذشته، پس از سقوط نخستين جرثقيل، در نامهاي هم از نظام فني مهندسي و
هم از شهرداري خواسته است تا از وضعيت تمامي تاورکرينهاي فعال در پايتخت
بازبيني به عمل آيد، ميگويد که بر اساس نص صريح قانون، شهرداري
ضمانت اجرايي اقدام ندارد و مسئوليت نظارت بر جرثقيلها نخست بر عهده نظام
فني مهندسي و سپس وزارت مسکن و شهرسازي است.
مسئله
مهمي که به گفته محمدمهدي تندگويان مشخص ميکند که ضامن اجرايي نظارتهاي
فني بر جرثقيلهاي تاورکرينهاي، سازمان نظام فني مهندسي است، اما شاهد
هستيم که در اين سازمان در ماههاي اخير به دليل تغيير مديريت، وقفهاي
درروند نظارتها ايجادشده که چندان مطلوب نيست و براي دو بار پياپي
حادثهآفرين شده است.
وي
با انتقاد از اينکه نظام فني و مهندسي در شيوه اجراي ساختوسازهاي شهر
تهران و تجهيزاتي که در ساختمان و برجسازيها استفاده ميشود نيز
استانداردهاي لازمه را اعمال نميکند، تاکيد ميکند که در آغاز هر عمليات
ساختمانسازي در نوع جرثقيلها با مدل چيدمان بارها نظارتهاي کافي اعمال
نميشود، آنهم در شرايطي که بررسي کارشناسان ايمني شوراي شهر حاکي از آن
است که عمده تاورکرينهاي سطح شهر تهران گرفتار مشکلات نصب، راهاندازي و
اجرا هستند که بخش قابلتوجهي از اين مشکلات ناشي از وضعيت کنوني کشور است و
بخش ديگر ناشي از فرسودگيها است.
چراکه شمار قابلتوجهي از جرثقيلهاي
کنوني مستعمل هستند و به دليل هزينههاي بالاي بازبينيها از سوي شرکتهاي
پيمانکار، همچنان به بهرهبرداري ميرسند.
اهمالکاري وزارت شهرسازي حادثهآفرين شد
«شهرداري
تنها با اعلام تذکرها به مالکان ميتواند صاحبان پروژههاي ساختماني را
مجاب به اين کند که به سازمان نظام فني مهندسي مراجعه و تائيديههاي لازمه
را دريافت کنند و لاغير.» اين مهم را سخنگوي کميسيون شهرسازي شورا در حالي
ميگويد که معتقد است اين اقدام شهرداري ميتواند منجر به محدودسازي
استفاده از جرثقيلهاي خطرساز در تهران شود. اما نبايد فراموش کنيم که
درنهايت تائيديه اين پروسه برعهده نظام فني مهندسي است و کوچکترين کوتاهي
از اينسو ميتواند حادثهساز شود.
وي
با اشاره به اينکه يکي از دلايل اعمال نشدن نظارتها پس از نامهنگاري
شورا با سازمان نظام فني و مهندسي مربوط به تغيير و تحولات در اين سازمان
بود ميافزايد: «اولين سقوط جرثقيل در تهران در اواخر مديريت قبلي سازمان
نظام فني مهندسي رخ داد و درنتيجه به اين نامه آنطور که بايدوشايد رسيدگي
نشد. درحاليکه در همان زمان مسئولان سازمان نظاممهندسي نيز از فحواي اين
نامه استقبال و هشدار شورا را نيز تائيد کردند.»
تندگويان
با يادآوري اينکه هيچ ضمانت اجرايي وجود ندارد که بگوييم بار ديگر شاهد
وقوع حوادثي ازايندست نخواهيم بود، متذکر ميشود که اگر سازمان فني و
مهندسي نظارتهاي لازمه را به مالکاني که در حال ساخت هستند گوشزد نکند و
بر شدت بازبينيهايش نيفزايد، بار ديگر نيز شاهد خواهيم بود که جرثقيلها
دچار مشکلات و نقايص فني شوند.
درحاليکه سازمان ميتواند صدور پروانه کار
را منوط به استفاده از جرثقيلهاي استاندارد کند. هرچند که وظيفه نظارت بر
عملکرد سازمان فني و مهندسي بر عهده وزارت مسکن و شهرسازي است و به نظر
ميرسد وزارت شهرسازي بايد خود وارد عمل شود و به پيمانکاران
دستورالعملهاي نظارتي را ابلاغ کند. چراکه از صفرتا صد مسئوليت حوادث سقوط
جرثقيلهاي تاورکرينهاي متوجه اين وزارتخانه است.
خودتان مواظب خودتان باشيد
اين
روزها از خيابانهاي تهران که رد ميشويد، بيشتر از قبل احتياط کنيد. فرقي
هم نميکند کدام خيابان باشد. شايد پيشازاين با خيال راحت از کنار
غولهاي آهني برجسازي رد ميشديد، غولهايي که مشغول تاب دادن مصالح در
ارتفاع زياد بودند، اما از اين به بعد دقت کنيد تا شعاع چندمتري اين
سازههاي فولادين حرکت نکنيد.
چراکه به گفته کارشناسان ايمني شوراي شهر تهران، يکي از خطراتي که اين جرثقيلها ممکن است ايجاد کنند حرکت بوم آنها هنگام جابهجايي مصالح يا چرخيدن بوم بزرگ آنها به اطراف است که در صورت سقوط ممکن است روي ساختمانهاي اطراف و خودروها يا رهگذران بيفتند. در اين صورت واضح است که اين اتفاق موجب تحميل چه ميزان خسارات به شهروندان ميشود و حتي جانشان را ميگيرد.
از همين رو تا زمانيکه وزارت مسکن و شهرسازي به
فکر اعمال استانداردها بيفتد و دستورالعملهاي ايمني را به پيمانکاران
ابلاغ کند و تا زماني که سازمان نظام فني و مهندسي مالکان حدود يک هزار
جرثقيل فعال شهر تهران را فرابخواند و مالکان تاورکرينها روند طولانيمدت
بازبينيهاي فني را پشت سر بگذارند، بهترين کار اين است که با دقت در حريم
اين غولهاي برجساز حرکت کنيد و بهقولمعروف آسه برويد و آسه بياييد تا
گرگه...سپید