چند روز قبل هم معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان غذا و دارو، وضعیت استفاده از محصولات تقلبی زیبایی را اسفناک خواند. اکبر عبداللهی‌اصل هشدار داد که بعضی ناخالصی‌ها که در مواد آرایشی و بهداشتی تقلبی از جمله رژ لب، ریمل، انواع کرم و ژل‌ها وجود دارد، آسیب‌های جدی به پوست می‌رساند و عوارض جبران‌ناپذیری دارد. علی محمودی، عضو هیات مدیره یکی از شرکت‌های تولیدکننده لوازم آرایشی و بهداشتی به جام‌جم می‌گوید: تقریبا نبض بازار لوازم آرایشی و بهداشتی کشور در اختیار قاچاقچیانی است که خیلی از جنس‌هایشان تقلبی است و با سوءاستفاده از نام برندهای مشهور، جیبشان را پر می‌کنند.
به گفته محمودی، خیلی از مردم به دلیل قیمت پایین این محصولات، وسوسه می‌شوند و لوازم آرایشی با برندهای مشهور، اما تقلبی را از جاهای نامطمئن و حتی در کف خیابان و اتوبوس و مترو می‌خرند و به خیال خودشان، جنس اصل خریده‌اند.
حتی گاهی قیمت این لوازم آرایشی تقلبی با قیمت نمونه اصلی هم فرقی ندارد و در واقع، قیمت هم نمی‌تواند راه‌حل مطمئنی برای تشخیص جنس اصل از بدلی باشد.
سفارش تولید برندهای قلابی به کشورهای دیگر
خیلی از نمونه‌های این محصولات تقلبی به حدی شبیه نمونه اصل است که بجز کارشناسان خبره، کمتر کسی می‌تواند به تقلبی بودن آن پی ببرد.
حالا سوال اینجاست که این متخلفان چطور این محصولات تقلبی را تولید و به‌راحتی هم در بازار عرضه می‌کنند؟
حمید مقیمی، دبیر انجمن واردکنندگان فرآورده‌های بهداشتی، آرایشی و عطریات ایران در گفت‌وگو با جام‌جم به جزئیات تخلفات این افراد اشاره می‌کند و می‌گوید: تقلب برندهای مشهور با دو شیوه اصلی انجام می‌شود. در شیوه اول، متخلفان با کمک فناوری‌های پیشرفته چاپ که روزبه‌روز هم پیشرفته‌تر می‌شود، برند محصول را با کیفیت بالا چاپ می‌کنند.
روش دومی که مقیمی به آن اشاره می‌کند، این است که متخلفان، سفارش جعل برندهای مشهور را به تولیدکنندگان کشور دیگری می‌دهند.
به گفته او، بیشترین حجم تولید تقلبی برندهای مشهور در کشور چین ساخته می‌شود. مقیمی در توضیح این روش تاکید می‌کند که ابتدا فرد متخلف به کشور چین می‌رود و در آنجا به تولیدکننده چینی سفارش می‌دهد چه محصولی و با چه مارکی را می‌خواهد. بعد از تولید آن محصول، دو روز بعد همان محصول آرایشی با عنوان برندی مشهور به کشور قاچاق می‌شود و به دست مشتری می‌رسد. البته بجز چین، از نخجوان و شهرهای پاکستان هم این برندهای تقلبی محصولات آرایشی وارد کشور می‌شود، اما دبیر این انجمن تاکید دارد که همچنان با اختلاف خیلی زیاد، رتبه اول متعلق به چین است و بعد از آن، این شهرها هم دستی بر آتش تقلب دارند.
تقلب‌ها پیچیده شده است
فناوری تولید محصولات آرایشی تقلبی، روزبه‌روز در حال پیشرفت است؛ طوری که حتی گاهی خود کارشناسان هم در اصل یا تقلبی بودن یک محصول آرایشی، شک دارند و برای اطمینان بیشتر، آن محصول را به خود شرکت سازنده می‌فرستند.
دبیر انجمن واردکنندگان فرآورده‌های بهداشتی، آرایشی و عطریات ایران به مورد جالبی اشاره می‌کند و می‌گوید: در بررسی‌هایمان به یک مداد چشم با برندی مشهور و ساخت کشور بلژیک برخورد کردیم، اما وقتی ترکیبات همین محصول را آزمایش کردیم، مشخص شد این محصول فقط کربن سیاه و آن هم از نوع کربن صنعتی است که با چربی اشباع شده و برای سلامت بسیار مضر است.
مقیمی ادامه می‌دهد که بارها با کرم‌های ضدچروک تقلبی با نام برندهای مشهور برخورد کرده است، اما اغلب متخلفان، فقط وازلین را با یک کرم معمولی ترکیب می‌کنند، در حالی که هیچ ماده موثری برای ضدچروک بودن در آن محصول پیدا نمیشود.
به گفته این کارشناس صنایع آرایشی و بهداشتی، تقریبا 80 درصد برندهای مشهور لوازم آرایشی و بهداشتی در داخل کشور، جعل می‌شود و حتی دیده شده است که گاهی متخلفان، خودشان محصولی تازه درست می‌کنند و با نام شرکتی مشهور به فروش می‌رسانند، در حالی که آن شرکت مشهور اصلا مشابه چنین فرآورده تقلبی را هم تولید نکرده است.
نظارت‌ها چنگی به دل نمی‌زند
جدای از تقلب گسترده در تولید برندها، قاچاق همین محصولات را هم نباید دست‌کم گرفت. بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی قاچاق که به کشور وارد می‌شود، تقلبی است و فقط نام آن برند مشهور روی آن قید شده است. افغانستان، پاکستان، کردستان عراق و امارات مناطقی است که گفته می‌شود بیشترین حجم قاچاق محصولات آرایشی تقلبی به داخل از مسیر این کشورها انجام می‌شود.بسیاری از این قاچاقچیان هم کاملا با قوانین گمرکی کشور آگاه هستند و برخلاف تصور عموم، این افراد بی‌سواد نیستند و کارشان را خوب بلدند.
به دلیل توزیع گسترده محصولات آرایشی تقلبی، کارشناسان این صنعت اعتقاد دارند قاچاقچیان و تولیدکنندگان برندهای قلابی، به شکل مافیا عمل می‌کنند و تشکیلات خاص خود را دارند. نمونه محصولات آنها، علاوه بر کف خیابان‌ها و فروشگاه‌ها، در شبکه‌های ماهواره‌ای نیز بدون هیچ مزاحمتی تبلیغ می‌شود.
مصطفی اسماعیلی، معاون نظارت بر فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو در پاسخ به این‌که چرا نظارت بر این فرآورده‌های تقلبی تا این حد ضعیف است، به جام‌جم توضیح می‌دهد: نهادهای مختلفی مثل نیروی انتظامی، بهداشت محیط وزارت بهداشت، سازمان تعزیرات حکومتی و شهرداری‌ها مسئول نظارت و جمع‌آوری محصولات آرایشی تقلبی هستند و در این بین، سازمان غذا و دارو نیز تلاش کرده است که با برچسب‌گذاری محصولات سالم و غیرتقلبی، مشتری را از اصل بودن محصولات آگاه کند. به گفته اسماعیلی، برچسب اصالت نصب شده روی محصولات آرایشی، این اطمینان را به مشتری می‌دهد که محصول تولید شده، تقلبی نیست و حداقل اگر آن محصول مشکلی داشته باشد، مشتری می‌تواند از تولیدکننده شکایت کند؛ اما خرید محصولاتی که برچسب اصالت ندارد، چندان قابل ردگیری و نظارت نیست.
به گفته اسماعیلی، نظارت بر فله‌فروشی‌های سطح شهر، در حیطه وظایف این سازمان نیست و سازمان غذا و دارو فقط می‌تواند روی سلامت محصولاتی نظارت کند که برچسب اصالت داشته باشد. پیگیری ما برای گفت‌وگو با مسئولان بهداشت محیط وزارت بهداشت هم بی‌نتیجه ماند. در این بین، به نظر می‌رسد در بازار لوازم آرایشی هم مثل بازار محصولات خوراکی، موازی‌کاری نهادهای مسئول و نبود متولی واحد و پاسخگو در این حوزه باعث شده است که تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان برندهای تقلبی محصولات آرایشی و بهداشتی، با خیال راحت در بازارهای مجازی و غیرمجازی، جولان بدهند.
