وی با اشاره به بحث خوددرمانی گفت: خوددرمانی بحثی خطرناک است و اگر فردی براساس اطلاعات ناقص و غیرمتقن به این کار دست بزند، بسیار خطرناک است.
رییس سازمان نظام پزشکی کشور ادامه داد: در نظام سلامت یکی از عناصر اصلی در موضوع خودمراقبتی برای رساندن خدمات مناسب، جامعه پزشکان هستند و جامعه پزشکان نقش عمده‌ای در آموزش بیماران و ترویج فرآیند خودمراقبتی ایجاد خواهند کرد.
امروزه گاهی از الفاضی تحت عنوان پزشک پنج ستاره نام برده می‌شود که بخش عمده‌ای از خصلت‌هایی که باید به این پزشکان منتصب باشد، بحث مهارت‌های ارتباطی و نقشی است که مدیریت بیماری خانواده، فرد و اجتماع دارند و باید هنر ارتباط مطلوب با مردم را داشته باشند، چراکه امروزه بحث ارتباط موثر برقرار کردن پزشکان با بیماران بحث مهمی است.
زالی افزود: متاسفانه در آموزش‌های ما حتی قبل از دانشگاه و در آموزش‌های حوزه سلامت کمتر به بحث مهارت‌های ارتباطی می‌پردازیم. در برنامه‌های آموزشی و بازآموزی پزشکی هم جای بحث مهارت‌های نوین ارتباطی خالی است.
وی با تاکید بر اهمیت خودمراقبتی و آموزش به بیمار گفت: نکته مهم دیگر این است که ما با انجام آموزش مناسب برای مردم و بیماران و در واقع با ترویج هوشمندانه مبانی مبتنی بر فرآیند خودمراقبتی می‌توانیم بار بیماری‌ها را در کشور تغییر دهیم و این یک راهبرد اساسی و استراتژیک در این زمینه است به طور مثال اگر امروز بیماری با فشار خون به پزشک مراجعه می‌کند، پیش از آنکه پزشک بخواهد بیماری را به درمان‌های دارویی و گران معطوف کند، میتواند با یک آموزش در مورد تغذیه، و سبک زندگی رفتار بیمار را تغییر داده و فشار خون او را کنترل کند. در حوزه دیابت نیز یکی از مسائل جدی جامعه ایرانی بحث فراگیر شدن دیابت است که اولین عامل نابینایی در جهان و دومین عامل قطع عضو است و آموزش دادن به بیماران دیابتی برای تغییر سبز زندگی و تغییر تغذیه بسیار موثر است.
رییس سازمان نظام پزشکی کشور ادامه داد: در بحث پوکی استخوان نیز ثابت شده که در عرصه جهانی با استفاده از خودمراقبتی یک دلار هزینه برای آموزش باعث صرفه‌جویی 6.5 دلار در درمان می‌شود. مثلا در کشور انگلستان با خودمراقبتی و آموزش در زمینه بیماری‌ها بالغ بر 96 میلیارد دلار صرفه‌جویی در منابع را به دنبال داشته است. بنابراین نقش آموزش پزشکی به گونه‌ای که بتواند رفتار بیماری‌ها را تغییر دهد، میتواند بسیار کاربردی باشد. در بحث آموزش‌های همگانی پزشکی مشخصا اگر رهیافت اصلی آن ترویج فضای خودمراقبتی باشد، ثابت شده که میتواند بیش از 50 درصد نیاز به بستری، بالغ بر 45 درصد نیاز به بستری در اورژانس و بیش از 50 درصد نیاز به مصرف داروهای نوین و گرانقیمت را کاهش دهد.
زالی با تاکید بر نقش جامعه پزشکی در آموزش بیماران گفت: براساس خودمراقبتی و ارتقای نظام سلامت آنچه که امروز میتواند تاثیرگذار باشد، توجه جامعه پزشکی و انجمن‌ها به بحث آموزش بیماران است. کمبودی که در این بخش داریم، در زمینه گایدلاین‌ها و پروتکل‌هاست. یعنی گایدلاین‌ها و پروتکل‌هایی متناسب با سواد مردم وجود ندارد و اگر در مواردی هم وجود دارد، ما نتوانستیم آن را بومی‌سازی کرده و متناسب با نیازهای جامعه و فرهنگ ایرانی تغییر دهیم. باید بتوانیم بخشی از فرآیندهای علمی خود را معطوف به آموزش مردم کنیم.
وی همچنین اظهار کرد: امروزه آموزش در زمینه بیماری‌ها و مصرف داروها بسیار مهم است. مثلا وقتی یک بیمار مبتلا به صرع به پزشک مراجعه می‌کند، آموزش نحوه مصرف داروهای ضد صرع به او بسیار مهم است. اینکه چگونه و با چه مواد غذایی این دارو را مصرف کند یا اینکه این داروها چه فعل و انفعالاتی را ایجاد می‌کند و باید به بیمار در این زمینه‌ها آموزش داده شود. در غیراینصورت نمی‌توان صرع را کنترل کرد و باید به سمت داروهای گرانتر و قوی‌تر برویم، بنابراین جامعه پزشکی باید نسبت به آموزش بیماران، وقت بیشتری را معطوف کند. این مساله میتواند در رقابت‌های پزشکی هم جذاب باشد و اگر پزشکی وقت بیشتری برای آموزش بیمار بگذارد، حتما بیماران تمایل بیشتری برای مراجعه به او دارند و این نقطه ممتاز برای یک پزشک است.
رییس سازمان نظام پزشکی کشور ادامه داد: شاید به دلیل اینکه مردم به جامعه پزشکی اعتماد زیادی دارند، یکی از منابع معتبر اطلاعات همین جامعه پزشکی هستند و باید مردم این اطلاعات را از طریق پزشکان دریافت کنند، بنابراین امروزه باید نقش متفاوتی را برای جامعه پزشکی در نظر بگیریم، به گونه‌ای که بیماران بتوانند علاوه بر دریافت نسخه و دارو، از آموزش‌های لازم نیز برخوردار شوند. ضمن اینکه درمان خود را نیز پیش ببرند بنابراین بخش زیادی از تلاش جامعه پزشکی برای افزایش سطح سواد مردم میتواند به گونه‌ای صورت بگیرد که ضمن توانمندسازی مردم باعث کاهش اضطراب آنها شود.
زالی در همین مورد گفت: امروزه یکی از مشکلاتی که در جامعه ایرانی داریم، اضطراب و تشویش بیماران و خانواده‌هاست، اگر بیمار آموزش‌های لازم را نبیند، با اضطراب و تشویش روبرو خواهد شد، اما در صورت آموزش اضطراب و تشویش افراد کاهش پیدا می‌کند. باید توجه کرد که بیماری که با اضطراب بیشتر به سمت درمان رود، اثربخشی درمان او کاهش می‌یابد. یکی از دلایل موفقیت بیشتر روش‌های مداخله‌ای این است که با این آموزش‌ها اضطراب بیماران کاهش می‌یابد و باعث می شود علاوه بر توانمندسازی مردم، افزایش مشارکت مردم و ارتقای استفاده از روش‌های نوین ارتباطی را نیز داشته باشیم.
رییس سازمان نظام پزشکی کشور در پایان گفت: بنابراین ما نیازمند یک تغییر خصلت حرفه‌ای هستیم که باید به صورت فرهنگسازی نهادینه شود، البته این کار بسیار پیچیده است، بنابراین باید از دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پزشکی آغاز شود و امیدواریم استمرار این موضوع را در فرآیندهای جامعه پزشکی شاهد باشیم به گونه‌ای که وقتی بیماری به پزشک مراجعه می‌کند زمانی به عنوان برون‌داد نهایی و شاخص موفقیت درمان میتواند مورد توجه قرار گیرد که تغییر در رفتار بیمار را شاهد باشیم.
