در ايران فرهنگ استفاده از فضاي مجازي به شكل مناسب در اختيار مخاطب قرار نميگيرد. با بررسي نظرات كارشناسان بايد اذعان كرد كه برخي از آنها استفاده از فضاي مجازي را به عنوان يك عامل خطرساز رد ميكنند، بلکه استفاده از اين فضا را بدون اعمال مديريت خطرناک ميدانند.
شفاآنلاین>اجتماعی>با آغاز سال نو تحصيلي و بلاتکليفي خانوادهها براي برگزاري کلاسهاي آنلاين و حضوري، آنچه که مسلم است استفاده دانشآموزان از فضاي مجازي و شبکههاي اجتماعي افزايش چشمگيري خواهد داشت. آموزش دانشآموزان برپايه نرمافزار «شاد» است و اين موضوع ميتواند يک چالش جديد بر مشکلات گذشته به حساب بيايد، چون در ايران با فضاي نوين ارتباطاتي و اطلاعاتي روبهرو هستيم. هم اكنون در سطح خرد و كلان اطلاعات جامع در زمينه چگونگي استفاده از فضاي مجازي در بين كودكان و بزرگسالان وجود ندارد. تاكنون خانواده در چارچوب مديريت و دسترسي فضاي مجازي نتوانسته اقدامات لازم را انجام دهد، چون بسياري از خانوادهها به دليل وجود شكاف نسلي بين والدين و كودك از زندگي فرزندشان بياطلاع هستند. امروزه والدين آنطور كه بايد و شايد به فضاي مجازي و ميزان دسترسي كودكان به فضاي مجازي مطلع نيستند. چندي پيش رئيس سازمان سوادآموزي كشور آمارهاي قابل توجه و تأملي را از ميزان بيسوادان مطلق در جامعه عنوان كرد. اين در حالي است كه افراد براي دسترسي به فضاي مجازي علاوه بر داشتن سواد معمول بايد از مهارت به كارگيري آن برخوردار باشند. بنابراين به شكل استنباطي ميتوان گفت كه درصد قابل توجهي از بزرگسالان كشور از دنياي مجازي، تهديدها و فرصتهاي آن بياطلاع هستند. بنابراين بزرگسالان آنطور كه بايد و شايد قدرت كنترل، برنامهريزي و مديريت را در استفاده از اين فضا نميتوانند براي فرزندشان اعمال كنند.برخي از والدين به دليل بيحوصلگي، ناآشنايي و كم اطلاعي درباره صدمات فضاي مجازي از اينكه كودكانشان در فضاي بسته همچون اتاق نشسته و با تلفن هوشمند مشغولند، راضي هستند. در اين وضعيت والدين به خيال خود كودك را در فضاي امن ميبينند. اين در حالي است كه كودك در فضاي مجازي ميتواند تحت تاثير افراد ناباب، اطلاعات نادرست و منحرف كننده قرار گيرد. با اين تفاسير برخي از والدين و سرپرستان كودك بدون آگاهي از صدمات فضاي مجازي براي گذارن امور و بيتوجه به چگونگي گذران اوقات كودكان را در فضاي مجازي رها ميكنند. نكته ديگر اينكه در جوامع ابداعكننده تلفنهاي هوشمند و فضاي مجازي مرحله به مرحله اطلاعات در اختيار مخاطب قرار ميگيرد. در اين فضا كم و كيف فعاليت كودكان، نوجوانان و جوانان در فضاي مجازي رصد ميشود. پدر و مادر در اين فضا با ايجاد محدوديت از دسترسي كودكانشان به برخي اطلاعات جلوگيري ميكنند. از سوي ديگر والدين از طريق آموزش به خطرات تهديدكننده فرزندانشان آگاه ميشوند. در ايران فرهنگ استفاده از فضاي مجازي به شكل مناسب در اختيار مخاطب قرار نميگيرد. با بررسي نظرات كارشناسان بايد اذعان كرد كه برخي از آنها استفاده از فضاي مجازي را به عنوان يك عامل خطرساز رد ميكنند، بلکه استفاده از اين فضا را بدون اعمال مديريت خطرناک ميدانند. در كشور مديريت مشخص همراه با آموزش در زمينه كاربرد فضاي مجازي براي افراد به ويژه كودكان و نوجوانان به عنوان گروه در معرض آسيب وجود ندارد. در كشور ما به دليل تنوع فرهنگي، تنوع ديدگاهي و نبود آگاهي كافي از اينكه كودكان بايد در چه سنيني تلفن همراه و تلفن هوشمند داشته باشند، مشکلاتي بروز کرده است. در اصل اين مساله در جامعه امروز مورد توجه قرار نميگيرد. بر اساس رفتار والدين اينطور به نظر ميرسد كه دسترسي كودكان از سنين اندك به تلفن همراه و وسايل ارتباطي هوشمند نشان دهنده رفاه خانوار است. در اين حوزه دانش، اطلاعات و اعمال مديريت اندك است. در مقابل توليد و اشاعه دانش يكي از وظايف نهادهاي آموزشي كشور محسوب ميشود، چون آنها به دانشآموزان و والدين دسترسي دارند و به اين شكل ميتوان اطلاعات را به افراد انتقال داد و ميزان انحراف و ناآگاهي را در كشور كاهش داد.
درضمن اين امر به ديدگاه هر يك از افراد بستگي دارد. مسئولان آموزش كشور بايد بدانند كه با مديريت دانش به شكل مناسب ميتوان به گروه سني كودكان و نوجوانان چگونگي استفاده از وسايل هوشمند را آموخت.
ثريا عزيزپناه پژوهشگر مسائل اجتماعي
آرمان ملی