به گزارش شفا آنلاين،ناباروری و نازایی از جمله مشکلاتی است که این روزها گریبان بسیاری از زوجهای جوان را در سراسر جهان گرفته است. ناباروریهایی که ناشی از ابتلا به بیماری، زندگی در شرایط پراسترس و تنش، مصرف غذاها و داروهای شیمیایی و ناسالم و فعالیت در محیطهای صنعتی و آلوده است. اگرچه به باور متخصصان و پزشکان این حوزه، امروز با وجود شیوههای درمان نازایی و ناباروری متعددی که در جهان و کشور ما ایران وجود دارد، دیگر هیچ زوج جوانی نباید نگران مشکلات و اختلالات ناباروری و نازایی باشد اما با وجود این، هستند زوجهایی که به دلیل نداشتن توان مالی برای تامین هزینههای درمان یا نپذیرفتن شیوهها و شرایط درمان ناباروری و نازایی مانند استفاده از تخمک یا لقاح اهدایی امکان ناباروری را برای همیشه از دست میدهند. با مطالعه این گزارش علاوه بر آگاهی از دلایل و علائم نازایی در زوجهای جوان، با روشهای درمانی این اختلال و تاثیر آن در روند زندگی زوجها بیشتر آشنا شوید.
نکاتی که باید بدانید
به چه مراکزی برای درمان ناباروری مراجعه کنیم؟
زوج ها برای درمان ناباروری باید به مراکزی مراجعه کنند که در آنها متخصص
ناباروری مردان، متخصص ناباروری زنان و جنینشناس وجود داشته باشند و
مشکلات و احتمالهایی که باعث ناباروری در مردان و زنان میشود به طور کامل
بررسی شود. بهترین مراکز، مراکزی هستند که تمامی این بخشها در آنها وجود
داشته باشد و به صورت تیمی برای درمان ناباروری اقدام کنند. در این شرایط
بیمار مجبور نیست برای انجام آزمایشهای مختلف و تکمیل پروندهاش به مراکز
درمانی مختلف مراجعه کند. مراکزی که در وهله اول تشخیص درستی از ناباروری و
دلایل ناباروری مراجعان خود داشته باشند و با بهترین انتخاب برای درمان
آنها اقدام کنند. به طور کلی مراکز درمانی داریم که موفقیت در آنها 10 درصد
است و مراکزی که موفقیت در آنها بیش از 30 درصد است. مشخص است که اگر به
مراکز درمانی دوم مراجعه شود، نتیجه بهتری به دست خواهد آمد. بنابراین با
مشاوره با پزشک و انجمن ناباروری میتوان با مراکز معتبر و صاحبنام در
زمینه درمان آشنا شد و برای درمان به آنها مراجعه کرد.
از روند درمان چه میدانید
یکی از مهمترین نکاتی که موفقیت روند درمان را بیشتر میکند، رعایت فاصله
درمانهاست. در صورتی که فاصله درمانها رعایت نشود احتمال از بین رفتن
تاثیر داروها در زوج زیاد میشود و روند درمان با اختلالهایی روبهرو
میشود که بر نتیجه درمان نیز تاثیر میگذارد. این مسئله با توجه به
هزینههای سرسامآور درمان ناباروری در کشور بار مضاعفی را بر مشکلات
زوجها اضافه میکند. از سوی دیگر با توجه به افزایش سن زوج بهتر است آنها
روند درمان را به تعویق نیاندازند زیرا شانس درمان برای زنان 40 ساله 10 تا
15 درصد و برای زنان 25 تا 32 ساله 30 تا 35 درصد است.
این نکته را جدی بگیرید
زوج های نابارور باید توجه داشته باشند که در حال حاضر 50 مرکز برای درمان
ناباروری با حضور متخصصان مختلف در حوزه تشخیص و درمان در کشور فعالیت
میکنند که انتخاب بهترین آنها باید با مشاوره و بررسی با صاحبنظران این
حوزه انجام شود. چرا که مراجعه به مرکزی که توانایی کامل در تشخیص و انتخاب
درمان مناسب برای زوجها را نداشته باشد صرفا تلف کردن وقت مفید، صرف
هزینههای گزاف و در نهایت تشخیص نادرست علت ناباروری و دستکاریهای بیهوده
بدن زن و شوهر است که هرکدام میتواند تاثیرهای منفی بر روند درمان
ناباروری آنها داشته باشد.
هزینههای درمان چقدر است؟
از آنجا که بسیاری از تجهیزات و داروهایی که برای درمان ناباروری در کشور
مورد استفاده قرار میگیرد وارداتی است، تحریمهای اخیر تاثیر زیادی بر
هزینههای تامین دارو و تجهیزات داشته و این مسئله موجب شده تا هزینههای
درمان ناباروری دو برابر شود. در حال حاضر هزینه هر دوره درمان ناباروری
اعم از دارو، خدمات پاراکلینیکی و اتاق عمل بسته به میزان مشکلات زوجها
بین 5/2 تا 5 میلیون تومان است و هر زوج برای درمان باید 3 تا 4 دوره
درمانی را پشت سر بگذارد که بخشی از این هزینهها مربوط به بخش تشخیص دلایل
نازایی برای برخی از زوجهاست. در این شرایط جراحیهای تشخیصی به زوجها
توصیه میشود که در کنار سونوگرافی و آزمایشهای مختلف حدود 50 تا 500 هزار
تومان هزینه دارد. مابقی هزینهها در بخش درمان مربوط به داروهایی است که
باید توسط زوج مصرف شود. نسخهها و داروهایی که گاهی باید 3 تا 4 بار برای
درمان قطعی برای زوج تجویز شود.
متخصصان چه میگویند
از ناباروری بیشتر بدانید
در تعریفی که سازمان جهانی بهداشت who درباره ناباروری مطرح کرده که به
عنوان تعریف کلی ناباروی مورد استفاده قرار میگیرد، زوجی که یک سال به
صورت مداوم و بیوقفه بدون استفاده از هیچ وسیله پیشگیری برای بچهدار شدن
تلاش کنند و بارداری صورت نگیرد، در این حالت آنها باید نزد متخصص ناباروری
بروند تا موقعیت خود را بررسی کنند. نکته مهم این است که زوج باید یک سال
به طور مستمر برای بچهدار شدن اقدام کند. به این ترتیب با شروع سیکل
قاعدگی خونریزی آغاز میشود و همزمان با ریختن لایههای داخل رحم و ساخته
شدن لایههای جدید تغییرات هورمونی نیز در بدن اتفاق میافتد و مکانیسم
آماده شدن تخمک در بدن انجام میشود. به این ترتیب در هر سیکل قاعدگی 10 تا
20 تخمک بالغ میشود و در نهایت یک تا 2 عدد از آنها آزاد میشود. در این
شرایط یک روز بعد از رابطه زناشویی، اسپرم خود را به لولههای رحمی که تخمک
در آنجا مستقر است میرساند و سرانجام بارداری شکل میگیرد. در این شرایط
نیز پس از لانهگزینی جنین در رحم شکل میگیرد. اما اگر بعد از 19 روز
اسپرم به تخمک نرسید و بارداری شکل نگرفت و این روند 12 بار بعد از
سیکلهای قاعدگی زن تکرار شد، باید احتمال نازایی مورد بررسی قرار گیرد.
نمیتوان به راحتی به زوج یا یکی از زوجین برچسب ناباروری زد.
دلایل ناباروری در زنان و مردان
دلایل مختلفی احتمال ناباروری را در مردان و زنان به وجود میآورد. بروز هر
یک از این احتمالها میتواند بارداری را در زوج دچار اختلال کند. در این
شرایط نیز متخصصان پس از 12 بار تکرار تلاش برای بچهدار شدن، در صورت به
دست نیامدن نتیجه به زوج اعلام میکنند که احتمال ناباروی آنها به یکی از
دلایل زیر وجود دارد و آنها برای درمان باید اقدام کنند.
گاهی ممکن است اسپرم سالم وجود نداشته باشد یا شکل مناسب را برای باروری نداشته باشد.
در برخی شرایط اسپرم فعال و محرک وجود ندارد.
اسپرم در مسیر رسیدن به رحم از بین برود یا امکان رسیدن اسپرم به تخمک وجود نداشته باشد.
عوامل مناسب برای لقاح وجود نداشته باشد که در این شرایط باید فاکتورهای مناسب در اسپرم و تخمک وجود داشته باشد.
در برخی موارد تخمک سالم وجود ندارد یا لولههای رحمی دچار اختلالی هستند که مانع رسیدن تخمک به اسپرم میشود.
گاهی محیط مناسب برای لقاح وجود ندارد و رحم شرایط لازم را برای باروری ندارد.
در چه شرایطی باید فورا برای درمان اقدام کرد؟
شرایطی برای مردان و زنان وجود دارد که در صورت بروز آنها نیاز به 12 بار
تلاش برای بچهدار شدن به مدت یک سال نیست و زوج باید هر چه زودتر برای
درمان اقدام کند.
در صورتی که بیضه مرد دچار عفونت ناشی از جراحی شده باشد یا ضربه خورده باشد.
اگر رویش موها در بدن مرد به صورت نرمال و طبیعی نباشد.
مردانی که دچار کوتاهی یا بلندی قد مفرط هستند.
افرادی که سابقه ناباروری در خانواده آنها وجود دارد نیز باید مانند گروههای قبلی باید زودتر برای درمان اقدام کنند.
زنانی که سابقه جراحی در ناحیه شکم داشتند یا سابقه چسبندگی در ناحیه شکم داشتند نیز در این گروهاند.
در صورتی که سن زنی از مرز 35 گذشته باشد یا سن زوج به طور کلی بالا باشد
نیز باید سریعتر برای درمان اقدام کند و نیازی نیست تا 12 مرحله را پشت سر
بگذارد.
دلایل ناباروری در دنیای مدرن
بیمه جبران هزینه ناباروری و نازایی چیست؟
با توجه به فناوریهای جدید در حوزه تشخیص و درمان نازایی و ناباروری
امیدها و دریچههای جدیدی در زندگی بسیاری از زوجهای نابارور گشوده
میشود، به گونهای که امید به زندگی و بهبود کیفیت و روند زندگی آنها موجب
افزایش نشاط و شادابی آنها نیز میشود. بیمه درمان نازایی و ناباروری
زوجین این روزها نقطه روشنی را در زندگی زوجهای نابارور به همراه داشته
است. زوجهایی که مجبور به تامین هزینههای کمرشکن درمان نابارویی هستند و
برای تامین این هزینهها مشکلات زیادی دارند. سازمان بیمه خدمات درمانی و
بیمه البرز از جمله بیمههایی هستند که خدمات طرح ناباروری و نازایی را به
زوجهای جوان ارائه میدهند. با کمک این بیمه زوجها میتوانند جبران آن
بخش از هزینههای درمانی که برای درمان ناباروری و نازایی اعمال کردهاند و
همینطور هزینههای جانبی آن را جبران کنند. براساس اساسنامه این طرح تمام
زوجهای جوانی که برای بار اول ازدواج کردهاند و بیش از 4 ماه از تاریخ
رسمی ازدواج آنها نمیگذرد و سن خانم کمتر از 40 سال است میتوانند از بیمه
جبران هزینه ناباروری و نازایی استفاده کنند.
کدام هزینهها تحت پوشش بیمه است؟
بر اساس خدماتی که توسط بیمهها به منظور پوشش هزینههای درمان نازایی
ارائه میشود، تمام بیمهشدگان در طرح بیمه نازایی میتوانند تمام هزینه
درمان سرپایی یا بستری ناشی از نازایی و ناباروری زوجین را تا سقف 4 میلیون
تومان دریافت کنند. علاوه بر این، جبران هزینههای آمبولانس و سایر
فوریتهای پزشکی مرتبط با درمان ناباروری تا سقف 70 هزار تومان داخل شهر و
150 هزار تومان بینشهری به بیمهشدگان ارائه میشود. البته باید توجه داشت
که در این میان استثناءهایی هم وجود دارد که از میان آنها میتوان به
هزینه اتاق خصوصی و همراه و همینطور درمان نازاییها و ناباروریهای ناشی
از هر گونه سوءاستفاده از مواد یا عوامل فیزیکی و شیمیایی، هستهای یا
نازاییهای ناشی از جنگ، اشاره کرد.
روشهای درمانی ناباروی کدامند؟
متناسب با دلایل و علتهای مختلفی که برای ابتلا به ناباروری و نازایی در
مردان و زنان وجود دارد، شیوههای مختلفی برای درمان نازایی و ناباروری
وجود دارد که متناسب با علت بیماری توسط متخصص به بیماران توصیه میشود.
تحریک تخمکگذاری
این شیوه در مورد زنانی به کار گرفته میشود که مبتلا به اختلال تخمکگذاری
هستند و برای به دست آوردن تعداد کافی تخمک به منظور انجام سیکل درمانی
نیازمند استفاده از روشهایی مانند IUI، IVF و ICSI میشوند. به این ترتیب
آنها در دورههای درمانی که پیشرو دارند با استفاده از دارودرمانی و
هورمون درمانی اختلال تخمکگذاری را پشت سر میگذارند.
میکرواینجکشن
در شیوه میکرواینجکشن که یک شیوه تخصصی و موثر برای درمان ناباروری با علت
مردانه است، پیش از هر چیز تخمدانها توسط داروهای محرک تخمکگذاری تحریک
میشود و پس از آمادهسازی تخمکها یک اسپرم در شرایط آزمایشگاهی خاص به
داخل تخمک تزریق میشود و تقریبا پس از 48 ساعت جنینهای تقسیم شده و مناسب
به داخل رحم زن انتقال داده میشود.
لقاح خارج از رحمی
IVF که از آن با عنوان لقاح خارج رحمی یاد میشود، یکی از شیوههایی است که
برای درمان نازایی مورد استفاده قرار میگیرد. در این شیوه لقاح خارج رحمی
یا باروری در محیط آزمایشگاه انجام میشود. این روش در شرایطی که لولههای
رحمی آسیبدیده باشند یا اختلال در عملکرد آنها مشاهده شود از سوی متخصص
به بیمار توصیه میشود. این شیوه نه تنها در مورد زنان مبتلا به مشکلات و
اختلالات تخمدانی بلکه در برخی موارد درباره ناباروریها با علت مردانه نیز
به زوجها توصیه میشود.
IUI
در شیوه درمانی IUI اسپرمهای فعال پس از جداسازی و آمادهسازی به شکل
مصنوعی همزمان با تحریک تخمکگذاری به رحم هدایت میشوند. در این شیوه از
آنجا که تحریک تخمکگذاری با سونوگرافیهای متعدد در روزهای متوالی یا با
اندازهگیری هورمونهای جنسی موجود در ادرار مشخص میشود و متناسب و همزمان
با ورود اسپرم این اتفاق انجام میشود، بنابراین احتمال بارداری و باروری
زیاد است.
روشهای جایگزین برای درمان ناباروی
گاهی پیش میآید که زوجها پس از بررسیهای مختلف و تجربه روشهای درمانی متعدد به این نتیجه میرسند که باید از شیوههای جایگزینی برای درمان ناباروری و نازایی از قبیل استفاده از تخمک، جنین اهدایی یا رحم جایگزین استفاده کنند.در این شرایط در صورت احراز ضرورت درمان به روش جایگزین مرکز درمانی برای انتخاب اهداکنندگان و دریافتکنندگان شرایطی را در نظر میگیرد که در صورت برآورده شدن آنها مشاوره نهایی برای انجام کار با متخصصان رشتههای مختلف زنان زایمان، جنین شناسی، آندرولوژی، غدد، داخلی، ژنتیک، عفونی و روانپزشکی انجام میگیرد.زنانی که مبتلا به بیماری نارسایی زودرس
تخمدان هستند یا تخمدانهای آنها به دلیل سابقه جراحی از بدن خارج شده یا
سابقه درمان بیماری با شیوههای شیمیدرمانی و پرتو درمانی دارند میتوانند
از این شیوه جایگزین برای درمان استفاده کنند.
افرادی که با توجه به تحریک تخمکگذاری و مصرف داروهای تجویز شده پاسخی از
سوی تخمدانها دریافت نمیکنند و زنانی که به ذخیره پایین تخمدان مبتلا
هستند.
زنانی که سقط مکرر غیرقابل درمان و شکستهای مکرر روشهای باروری خارج رحمی را تجربه میکنند و دست کم 3 بار ناموفق بودهاند.
افراد مبتلا به بیماری ژنتیکی که بیماری از طریق مادر به فرزند قابل انتقال
است و با استفاده از روشهای آزمایشگاهی در دسترس و تشخیص متخصص ژنتیک
بیماری قابل شناسایی و درمان نیست، در این شرایط نیز میتوان از درمانهای
جایگزین استفاده کرد.
در افرادی که ناباروری در سنین بالا را تجربه میکنند در صورتی که زن بیش از 40 سال داشته باشد نیز این شیوه توصیه میشود.
شرایط اهدا جنین را بدانید
بسیاری از زوجها به دلیل ابتلا به مشکلاتی از قبیل نداشتن تخمک یا اسپرم
سالم، یا عدم امکان باروری جنین یا مشکلات دیگر برای تشکیل جنین بیولوژیکی
مجبور به استفاده از گامت اهدایی یا جنین اهدایی میشوند. در این شرایط
جنین در رحم زن گیرنده شکل گرفته و بزرگ میشود و به این ترتیب هم زن و هم
جنین تعلق خاطر بیشتری به عنوان مادر و فرزند به یکدیگر احساس میکنند.
اهدا جنین یا تخمک در هر صورت با توجه به قوانین و راهنماییهای اخلاقی
انجام میگیرد و مشاورانی پیش از انجام کار درباره مسائل پزشکی و اجتماعی
این موضوع با خانوادهها صحبت میکنند و در نهایت پس از بررسیهای نهایی و
آگاهسازیهای لازم اهدا جنین برای زوج صورت میگیرد.
رحم جایگزین راهحلی دیگر
یکی از دلایل ناباروری و ناتوانی مادر عدم توانایی او در حمل، نگهداری و
پرورش جنین در رحم است. در این شرایط استفاده از رحم جایگزین از سوی
متخصصان ناباروری به زوج توصیه میشود. استفاده از رحم جایگزین زمانی ضرورت
پیدا میکند که زوج همه شرایط دخیل در شکلگیری فرزند را دارند و تنها به
دلیل فقدان رحم سالم، امکان بچهدار شدن از آنها سلب شده است. در این شرایط
تکنولوژی لقاح خارج رحمی انجام میشود و جنین حاصل از لقاح تخمک مادر و
اسپرم پدر متقاضی درمان به رحم شخص ثالث که قرار است از رحم او به عنوان
رحم جایگزین استفاده کنند، منتقل میشود.
روانپزشکان چه میگویند