در دو سال ابتدایی پس از تولد، میزان ترشح این هورمون بسیار زیاد است به‌طوری که در این مدت باعث افزایش قد به میزان 30 تا 35 سانتی‌متر می‌شود. پس از این مدت میزان ترشح هورمون رشد کاهش پیدا می‌کند و این کاهش تا زمان بلوغ به همین صورت باقی می‌ماند
شفاآنلاین> سلامت> از عوارض جانبی مصرف نابجای هورمون رشد، ایجاد مقاومت به انسولین در بدن است که باعث افزایش قند خون و در نهایت ابتلا به دیابت و عوارض آن می‌شود.
به گزارش شفاآنلاین: رویای رسیدن به تناسب اندام و قد متناسب، آن هم بدون تلاش و ممارست و درمان‌های اصولی، رویای شیرینی است اما تحقق آن در واقعیت امری محال است.
با این حال همچنان عده‌ای سودجو از ناآگاهی نوجوانان و جوانان استفاده می‌کنند و از فروش موادی تحت عنوان مکمل‌های معجزه‌آسا [!] سلامت یک نسل را مورد تهدید قرار می‌دهند و از جمله هورمون‌های مخرب و متداول باید به هورمون رشد اشاره کرد. به همین دلیل لازم است تا جوانان با آگاهی از عوارض و مشکلات احتمالی این مکمل‌ها <Supplements>و هورمون‌ها از انتخاب‌های اشتباه جلوگیری کنند.
آنچه در ادامه مطالعه می‌کنید مجموعه‌ای از اطلاعات درباره هورمون رشد و اثرات مخرب<Supplements> استفاده نابجا از آن است که با راهنمایی‌های دکتر محمدرضا مهاجری تهرانی، فوق‌تخصص غدد و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران گردآوری شده است:
هورمون رشد
هورمون رشد یکی از هورمون‌های طبیعی و مورد نیاز بدن است که ترشح آن در بدن انسان از دوره جنینی آغاز می‌شود. این هورمون از غده هیپوفیز ترشح می‌شود و یکی از هورمون‌های اصلی موثر در رشد است.
در دو سال ابتدایی پس از تولد، میزان ترشح این هورمون بسیار زیاد است به‌طوری که در این مدت باعث افزایش قد <Height increase>به میزان 30 تا 35 سانتی‌متر می‌شود. پس از این مدت میزان ترشح هورمون رشد کاهش پیدا می‌کند و این کاهش تا زمان بلوغ به همین صورت باقی می‌ماند.
در اوایل دوره بلوغ، افزایش مجدد ترشح هورمون رشد موجب افزایش طول قد (در دختران به میزان 15 تا 20 سانتی‌متر و در پسران حدود 20 تا 25 سانتی‌متر) می‌شود که این رشد تا زمان بسته شدن صفحات رشد ادامه خواهد داشت.
این هورمون در سال‌های دور (پیش از 1980 میلادی) از هیپوفیز اجساد به‌دست می‌آمد و به‌همین دلیل دارای عوارض بسیار زیادی برای مصرف‌کننده بود ولی با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، در حال حاضر هورمون رشد از طریق مهندسی ژنتیک تولید می‌شود و عوارض گذشته را ندارد ولی با این حال مصرف بدون تشخیص و تجویز پزشک آن می‌تواند موجب بروز عوارضی شود که گاهی بسیار جدی است.
سن موثر هورمون رشد
برخلاف تصور عامه و تبلیغاتی که در مورد افزایش قد انجام می‌شود، بعد از بسته شدن صفحه رشد به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان انتظار داشت که طول قد افراد افزایش پیدا کند و استفاده از این هورمون و یا هر داروی دیگری نمی‌تواند قد افراد را بلندتر کند مگر اینکه به‌دلیل بروز بیماری یا اختلال خاصی صفحه رشد بسته نشده باشد که البته این موارد بسیار نادر است. زمان بسته شدن صفحات رشد در دختران 15 تا 17 سالگی و در پسرها 16 تا 18 سالگی است.
مصارف درمانی هورمون رشد
استفاده دارویی از هورمون رشد معمولا در کودکانی انجام می‌شود که به دلایل مختلف از جمله سابقه جراحی هیپوفیز، تابش اشعه در این ناحیه، ابتلا به نارسایی کلیه یا سندرم ترنر دچار کمبود ترشح هورمون رشد شده‌اند. نیاز دارویی به این هورمون با توجه به انطباق میزان و سرعت رشد کودک با منحنی‌های رشدی که در اختیار پزشک متخصص قرار دارد مورد بررسی قرار می‌گیرد که در‌صورت لزوم، پس از انجام آزمایش‌های تخصصی برای هورمون رشد و بررسی سن استخوانی فرد، تجویز انجام می‌شود. در غیر از این موارد استفاده از هورمون رشد اندیکاسیون علمی ندارد و بی‌مورد استفاده می‌شود.
ورزش هورمونی
یکی از مواردی که متاسفانه به‌صورت روزافزون از هورمون رشد استفاده می‌شود در ورزش و به‌خصوص ورزش‌های قدرتی مثل بدن‌سازی است و حتی گاهی دیده می‌شود که ورزشکاران به توصیه مربی خود از این هورمون استفاده کرده‌اند. با‌توجه به اینکه هورمون رشد یک هورمون آنابولیزان است و باعث تجمع پروتئین در بافت و رشد عضلانی می‌شود، به شکل گسترده‌ای در ورزشکاران مورد استفاده قرار می‌گیرد که عوارض متعددی را نیز می‌تواند برای مصرف‌کننده به همراه داشته باشد.
این آنزیم باعث ایجاد بالانس مثبت پروتئین در بدن فرد می‌شود، میزان چربی را کاهش می‌دهد و در کل نسبت پروتئین به چربی را در بدن بالا می‌برد و باعث هایپرتروفی و ضخیم شدن عضلات می‌شود.
عوارض هورمون رشد
از جمله عوارض معمول استفاده بدون تجویز ورزشکاران از هورمون رشد می‌توان به افزایش فشار خون در مغز و درون جمجمه اشاره کرد که می‌تواند باعث تورم ناحیه دیسک اپتیک شود.
از آثار بالینی افزایش فشار مغز بروز سردرد، حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، اختلالات حرکتی و همچنین اختلالات بینایی و تاری دید است. عارضه جانبی دیگر استفاده بی‌مورد از این هورمون، ایجاد مقاومت به انسولین در بدن است که به‌دلیل مکانیسم معکوس آن نسبت به انسولین ایجاد می‌شود. این مقاومت به انسولین باعث افزایش قند خون و در نهایت ابتلا به دیابت و عوارض آن می‌شود.
البته عوارض دیگری نیز برای استفاده نابجا از هورمون رشد وجود دارد. فرضیه‌هایی مبنی بر امکان ارتباط بالا رفتن میزان ریسک ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان خون در اثر افزایش این هورمون در بدن مطرح است که بررسی‌ها در این مورد همچنان ادامه دارد. از دیگر عوارض مصرف بی‌رویه هورمون رشد به ویژه در کودکان، انحنای ستون فقرات یا اسکولیوز است که البته این فرضیه نیز به دلیل کم بودن تعداد مبتلایان، هنوز قطعی و ثابت شده نیست. همچنین این هورمون می‌تواند باعث بزرگ شدن غیرطبیعی پستان‌ها در پسرها، رشد غیرطبیعی خال‌ها، تغییرات رفتاری، بزرگ شدن غیرطبیعی لوزه‌ها، اختلالات استخوانی در استخوان فمور و همچنین سندرم انسدادی خواب (که به‌صورت تنگی نفس و خرخر کردن در خواب بروز می‌کند) شود. البته این عوارض جدا از عارضه جدی تزریق این هورمون و هورمون‌های تزریقی دیگر در ورزشکاران است. ورزشکارانی که به تزریق این هورمون‌ها می‌پردازند، به‌دلیل عدم‌رعایت موارد بهداشتی و اصول استریلیزه کردن همواره در معرض بروز آبسه‌ها و عفونت‌های محل تزریق هستند.
اگرچه برخی عوارض مانند فشار خون و عدم تحمل انسولین بعد از قطع مصرف هورمون رشد، فرد به حالت عادی باز می‌گردد اما تاخیر در قطع آن ممکن است باعث عوارضی از قبیل اختلالات اسکلتی شود که بازگشت آنها به حالت قبل امکان ندارد. ضمن اینکه اگر عدم‌تحمل گلوکز ادامه پیدا کند و عوارض بیماری دیابت نیز در فرد پدیدار شود، درمان آن دشوار خواهد شد.
آگاه باشیم
بیشتر افرادی که از این هورمون‌ها استفاده می‌کنند، تحت تاثیر صحبت افراد غیرمتخصص و با سفارش آنها اقدام به این کار می‌کنند. خرید و فروش این هورمون در داروخانه‌ها بدون تجویز پزشک جرم محسوب می‌شود و حتی در‌صورت تجویز درمانی، پزشک متخصص باید در فرم مخصوصی علت تجویز، سن استخوانی بیمار و میزان مصرف آن را ذکر کند و با ضمیمه کردن آزمایش‌های انجام شده، طی مدت معینی آن را تجویز کند تا تحت پوشش بیمه نیز قرار گیرد.
با این حال، افراد زیادی با صرف هزینه‌های فراوان این هورمون را به‌صورت آزاد و غیرقانونی تهیه کرده و از آن استفاده می‌کنند. سلامانه
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار