مشخص نبودن هزینه خدمات درمانی در مراکز دولتی

شفا آنلاین>سلامت>سازمان تأمین اجتماعی در نامه ای به بررسی وضعیت تعرفه خدمات درمانی بیمارستان های ملکی تأمین اجتماعی و مراکز درمانی مرتبط با دانشگاه های علوم پزشکی پرداخت.

به گزارش شفا آنلاین: سازمان تأمین اجتماعی روز گذشته در پاسخ به درخواست و نامه نادر قاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس درباره بررسی میزان و تفاوت قیمت تمام شده میان خدمات درمانی بیمارستان های ملکی تأمین اجتماعی با خدمات درمانی دانشگاه های علوم پزشکی، به بررسی و تشریح این موضوع پرداخت، که در ذیل می خوانید.

برادر ارجمند جناب آقای قاضی پور

نماینده محترم مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی

موضوع: پاسخ به نامه نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در خصوص مقایسه هزینه تمام شده در مراکز درمانی ملکی و دانشگاهی

با صلوات بر محمد و آل محمد(ص)

احتراماً؛ عطف به نامه شماره 9۷۰44۸4۳ مورخ 30/2/97 جنابعالی در خصوص پاسخ به اظهارات وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در صحن علنی مجلس مبنی بر سه برابر بودن هزینه تولید خدمات درمانی توسط سازمان تأمین اجتماعی در مقایسه با بخش دولتی، براساس اعلام معاونت درمان به استحضار می رساند:

قبل از شروع تحلیل، اشاره به این موضوع ضروری است که به منظور ارائه یک مقایسه و تحلیل قابل اعتماد، در گام نخست می بایست شواهد موضوع در مراکز درمانی دانشگاهی و ملکی سازمان اخذ می شد. در این راستا، جستجوی منابع علمی قابل اعتماد در خصوص یافتن مطالعه "جامع" و "مستند" محاسبه هزینه تمام شده خدمات درمانی تولید شده در مراکز دولتی و دانشگاهی، نتیجه ای در بر نداشت. حتی جستجو برای دریافت تنها دو رقم اطلاعات بودجه بیمارستان ها و اطلاعات تعداد تخت فعال مراکز درمانی دانشگاهی به منظور ارائه یک تصویر کلی از وضعیت متوسط هزینه به ازای یک تخت فعال در بین بیمارستان های مختلف کشور نیز منتج به نتیجه نشد. علیرغم این محدودیت جدی، در پاسخ به ادعای مطرح شده، تلاش شد تا بر اساس شواهد موجود، از طریق ارائه برآوردهای کارشناسی مبتنی بر شواهد، تحلیلی مقایسه ای از عملکرد بیمارستان های دانشگاهی و درمان مستقیم سازمان تامین اجتماعی ارایه شود و به منظور تبین بهتر موضوع، این تحلیل در بخش های جداگانه ای تدوین شده است که به شرح زیر ایفاد می گردد.

مقایسه عملکرد مراکز ملکی و دانشگاهی از منظر هزینه یک مورد بستری: بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی، در سال ۱۳۹5 متوسط هزینه هر بیمار بستری در مراکز درمانی ملکی سازمان معادل 27.534.562 ریال و متوسط هزینه هر صورتحساب بستری در بیمارستان های دانشگاهی که توسط دفاتر اسناد پزشکی پرداخت شده است، معادل 18.726.327 ریال بوده است که با احتساب ۱۰ درصد فرانشیز پرداخت شده توسط بیمه شدگان، درآمد بیمارستان های مذکور بابت هر بیمار بستری معادل 20.807.030 ریال خواهد بود. چنانچه بر اساس نتایج گزارشی که توسط معاونت توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدوین شده است، این درآمد ۸۰ درصد هزینه های بستری بیمارستان را پوشش دهد، هزینه تمام شده هر بیمار بستری در بیمارستان های دانشگاهی معادل 26.008.788 ریال می باشد. بر این اساس، هزینه تمام شده مداوای یک بیمار بستری شده در بیمارستان های ملکی تنها حدود 6 درصد بیشتر از هزینه تمام شده مداوای بیمار در بیمارستان های دانشگاهی است.

این موضوع به روش دیگر نیز قابل استنتاج است. منابع مالی <Funds>مورد نیاز بیمارستان های دانشگاهی با دریافت هزینه صورتحساب از سازمان بیمه گر، خود پرداخت بیمه شده و بودجه عمومی دولت تأمین می شود و از این طریق هزینه های خود را پوشش می دهند. همانگونه که در بالا اشاره شد، مجموع متوسط هزینه پرداختی توسط سازمان بیمه گر و بیمه شده در سال ۱۳۹5 بابت هر پرونده بستری معادل 20.807.030 ریال برآورد می شود. بررسی ها نشان می دهد که سهم بیمارستان های دانشگاهی از بودجه دولت بابت پرداخت هزینه حقوق کارکنان غیر پزشک خودمعادل 32 درصد کل هزینه های بیمارستان<Hospital costs> می باشد. 

با احتساب این سهم به متوسط هزینه هر پرونده بستری، برآورد می شود که هزینه تمام شده هر پرونده بستری در بیمارستان های دانشگاهی <Academic hospitals>معادل 27.190.627 ریال باشد که تنها حدود ۱ درصد کمتر از هزینه تمام شده ارائه خدمت بستری در بیمارستان های ملکی سازمان می باشد.

مقایسه عملکرد مراکز ملکی و دانشگاهی از منظر شاخص پوشش هزینه: - علیرغم محدودیت شدید دسترسی به اطلاعات عملکرد مراکز دولتی، بر اساس تصویر کلی ارائه شده در گزارشی که توسط معاونت توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدوین شده است، نسبت درآمد به هزینه بیمارستان های دولتی، حتی با احتساب درآمدهای ناشی از اعمال تعرفه دوبرابر بخش دولتی (2K) برای پزشکان تمام وقت جغرافیایی، تنها ۸۰ درصد می باشد. با توجه به اینکه سهم پرداخت مابه التفاوت تعرفه دوبرابر دولتی (یک K اضافه تر) به پزشکان تمام وقت جغرافیایی در میانگین صورتحساب بستری، حدود 11.3 درصد می باشد، در صورت اعمال تعرفه دولتی مشابه مراکز درمانی تأمین اجتماعی (بدون احتساب پرداخت K 1 اضافه تر به پزشکان تمام وقت جغرافیایی) نسبت درآمد به هزینه بیمارستان های دولتی و دانشگاهی، به حدود ۷۱ درصد کاهش می یابد. 

 این در حالیست که بر اساس گزارشات منتشر شده از سوی معاونت درمان سازمان تأمین اجتماعی، نسبت مذکور در بیمارستان های ملکی سازمان در سال 1394 که تعرفه های دولتی در آنها اعمال شده است، 60 درصد بوده است. 

بنابر این، مقایسه شاخص مذکور بین مراکز ملکی سازمان تامین اجتماعی و مراکز دولتی نشان می دهد که، اختلاف در بیشترین میزان خود، کمتر از ۱۱ درصد است. بنابراین، از منظر مقایسه شاخص پوشش هزینه، با لحاظ موارد فوق، اختلاف معناداری بین مراکز درمانی وابسته به سازمان تأمین اجتماعی با سایر مراکز درمانی دولتی مشهود نیست - در تایید مطالب فوق، می توان به نتایج برخی دیگر از مطالعات و داده های مربوط به محاسبه هزینه ارائه خدمات در مراکز ملکی سازمان نیز اشاره کرد. به عنوان مثال، بر اساس آخرین مطالعه انجام شده توسط موسسه و عالی پژوهش تامین اجتماعی، پوشش هزینه در مراکز ملکی منتخب سازمان تامین اجتماعی بر حسب تعرفه های دولتی (نسبت درآمد به هزینه) بین 62% تا ۹۰٪ بوده است. شایان ذکر است بر اساس گزارشات مالی حسابرسی شده، این شاخص در مراکز بیمارستانی هیات مدیره ای شده سازمان نیز بین 69 درصد تا ۹۲ درصد است.

اهمیت سایر کارکردهای فراتر از ابعاد صرف حسابداری در ارزیابی فعالیت درمان مستقیم: نظر به اهمیت و تاثیر فعالیت بخش درمان مستقیم در دستیابی سازمان به اهدافی همچون ارتقای رضایتمندی، کیفیت و دسترسی بیمه شدگان به خدمات درمانی مورد نیازشان، مقایسه صرف حسابداری عملکرد مراکز درمانی ملکی سازمان با سایر مراکز درمانی کشو، مقایسه ای ناقص است که می تواند نتیجه گیری های ناصحیحی را در پی داشته باشد. بر این اساس، ضرورت دارد تا در مطالعاتی که در خصوص مقایسه بین تولید با خرید خدمات درمانی توسط سازمان صورت می گیرد، علاوه بر بعد مالی و حسابداری، سایر ملاحظات ناظر بر فعالیت درمان ملکی نیز تبیین گردد تا تصمیم گیران، با در اختیار داشتن شناخت جامعی از ابعاد مختلف موضوع، سیاست مطلوب را شناسایی و اتخاذ کنند.

در این مجال اندک، فقط به مختصری در این خصوص اشاره می شود؛ رسالت سازمان تامین اجتماعی در وهله نخست، تضمین بهره مندی بیمه شدگان تحت پوشش خود از خدمات درمانی با کیفیت و مورد نیازشان است. در این چارچوب، درمان ملکی سازمان ضمن فراهم ساختن بستر مناسب برای تامین نیازهای پاسخ داده نشده ناشی از کمبودهای نظام سلامت در تامین اینگونه خدمات، همواره ارائه الگوی مطلوب در سطح کشور را در این حوزه هدف قرار داده که در این رابطه به موفقیت های قابل توجهی نیز نایل شده است. بطوری که در حال حاضر، شبکه گسترده ارائه خدمات ملکی با ظرفیتی بالغ بر 10.400تخت بیمارستانی در سطح کشور، تنها در سال گذشته پاسخگوی حدود یک میلیون مراجعه بستری بوده است. این بخش با ارائه رایگان خدمات مورد نیاز به بیمه شدگان، آنها را در برابر مخاطرات مالی ناشی از هزینه های کمرشکن و فزاینده خدمات درمانی محافظت می نماید. نگاهی به شاخص های کارایی عملکرد این مراکز، نشان دهنده عملکرد مطلوب آنهاست.

 به عنوان مثال، ضریب اشتغال تخت در مراکز ملکی از مرز 75 درصد فراتر رفته، متوسط اقامت به زیر ۲.7 روز رسیده و فاصله بازگردانی تخت نیز به کمتر از ۲۱ ساعت رسیده است یکی دیگر از مهمترین کارکردهای تولید خدمات درمانی توسط سازمان، ضمن فراهم ساختن دسترسی مطلوب به خدمات با کیفیت توسط کادر متخصص (نه دانشجویان و کارآموزان و ارائه الگویی برای سایر ارائه دهندگان در راستای ایجاد فضای رقابتی برای ارتقای کیفیت خدمات درمانی خریداری شده در نظام سلامت کشور می باشد. در این راستا، نتایج تحسن برانگیز کسب شده در خصوص اخذ درجه ارزشیابی اعتبار بخشی توسط مراکز بستری سازمان نشان دهنده کیفیت مطلوب خدمات تولید شده است. بطوری که بنابر آخرین گزارش ارائه شده توسط تولیت نظام سلامت (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی)، بالغ بر ۹۰ درصد از بیمارستان های ملکی توانسته اند درجه یک اعتبار بخشی را کسب کنند. در پایان، لازم است این نکته مورد تاکید قرار گیرد که چنانچه در تحلیل عملکرد مالی مراکز ملکی سازمان و تایید یا رد موارد صدرالاشاره از سوی تولیت نظام سلامت مستندات دیگری ارایه شود، معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی آمادگی کامل دارد تا موضوع را در فضایی علمی و کارشناسی مورد بررسی قرار دهد.خانه ملت