شفا آنلاین:مفصل مصنوعی وسیلهای است که آن را بهجای مفصل طبیعی<Natural joint> که خراب شده، میگذارند تا بتواند کارکرد از دسترفته مفصل را بازگرداند. مهمترین کارکرد مفصل حرکت آن است.
به گزارش شفا آنلاین:مفصل
جایی است که دو استخوان در کنار هم حرکت میکنند. متاسفانه به عللی ممکن
است هر کدام از مفاصل بدن خراب شده و دیگر قادر به انجام وظیفه خود نباشند.
خراب شدن مفاصل به علل مختلفی ایجاد میشود ولی مهمترین آنها ساییدگی (آرتروز) و بیماریهای روماتیسمی هستند. در این بیماریها غضروف مفصل از بین رفته و دو استخوان تشکیل دهنده مفصل دیگر نمیتوانند به راحتی در کنار هم حرکت کنند. نتیجه این وضعیت خشکی مفصل و محدودیت در حرکات مفصل است ولی مهمترین مشکلی که یک مفصل خراب برای بیمار ایجاد میکند درد است.
حرکت
قسمتهای متحرک مفصل خراب شده موجب بروز درد در محل مفصل میشود. در ابتدا
میتوان این درد را با استفاده از داروهای ضدالتهاب کاهش داد ولی با
پیشرفت بیماری و خرابتر شدن مفصل، درد به مسکن پاسخ کافی نمیدهد. در این
وضعیت میتوان برای از بین بردن درد بیمار از جایگزینی مفصل خراب شده با یک
مفصل مصنوعی استفاده کرد.
شکل
مفصل مصنوعی برحسب مفصلی که باید جایگزین آن شود متفاوت است و لزوما شبیه
مفصل طبیعی نیست. بیشتر قسمتهای مفصل مصنوعی را از فلز میسازند. از موارد
دیگری هم در ساخت مفاصل مصنوعی استفاده میشود که مهمترین آنها سرامیک و
پلاستیک است. فلز بهکار رفته در مفصل مصنوعی معمولا یک آلیاژ است. این
آلیاژ برای کارکرد مناسب باید بسیار محکم باشد تا بتواند سالیان سال
فشارهای وارده را به مفصل تحمل کرده و آسیب نبیند. همچنین باید تا حدودی
قابلیت انعطاف داشته باشد تا بتواند همچنان که استخوان در مقابل نیروهای
وارد به آن تغییر شکل میدهد آن هم تغییر شکل داده و با استخوان هماهنگ
باشد. این هماهنگی موجب ماندگاری بیشتر استخوان و فلز در کنار هم خواهند
شد.
جنس آلیاژ باید طوری باشد که بدن در مقابل آن واکنش نامناسبی ایجاد نکند. همچنین نباید در داخل بدن دچار خوردگی شود. امروزه معمولا از آلیاژهای آهن ( انواعی از استیل ضد زنگ) و آلیاژهای تیتانیوم و در مواردی آلیاژ کروم و کبالت بدین منظور استفاده میشود. قسمتهای فلزی یک مفصل مصنوعی باید به استخوان متصل شوند. برای این اتصال معمولا زائدهای که به آن دسته میگویند از کنار قسمت اصلی مفصل مصنوعی خارج شده که جراح آن را درون کانال استخوان قرار میدهد. این دسته باید بتواند درون کانال استخوانی محکم و بیحرکت شود. برای این کار از دو روش استفاده میشود.
روش
اول استفاده از ماده مخصوصی به نام سیمان استخوانی است. سیمان استخوانی از
جنس متیل متاآکریلات بوده و در حین عمل جراحی پزشک جراح با مخلوط کردن یک
پودر و یک مایع مخصوص آن را تهیه میکند. این مخلوط در ابتدا خمیری است ولی
در عرض چند دقیقه سفت و محکم میشود. قرار گرفتن سیمان استخوانی در بین
استخوان و فلز موجب اتصال محکم آنها به یکدیگر میشود. سیمان از یک طرف در
خللوفرج ریز استخوان نفوذ کرده و از طرف دیگر به فلز میچسبد و بدین
ترتیب اتصال محکمی را بین این دو ایجاد میکند.
روش
دیگر برای اتصال بین استخوان و فلز ایجاد تغییراتی در سطح فلز است، بدین
صورت که سطح فلز را با روشهای فلزکاری متخلخل و دارای سوراخ و حفرات ریز
میکنند. این سوراخها و حفرات بسیار ریز و در حد هزارم میلیمتر هستند.
وقتی فلزی با این خصوصیت در کنار استخوان قرار میگیرد سلولهای استخوان
بتدریج درون این خلل و فرج رشد کرد و در نتیجه اتصال محکمی بین استخوان و
فلز ایجاد میشود. مفاصل مصنوعی را که از این روش استفاده میکنند مفاصل
مصنوعی بدون سیمان میگویند.سپید
مهرداد منصوری
ارتوپد