امید تازه‌ای در درمان بدخیمی ناشایع خونی

شفا آنلاین: این بیماری بیشتر در مردان اتفاق می‌افتد و متوسط سن ابتلا به آن 65 سال است. هر چند که مولتیپل‌میلوما غیرقابل درمان است، اما داروهای متعددی برای مدیریت آن وجود دارند و در 2 دهه اخیر پیشرفت‌های قابل‌توجهی در درک بیولوژی و درمان این بیماری صورت گرفته است.

به گزارش شفا آنلاین، خوشبختانه، درمان‌های دارویی مورد تایید برای مولتیپل میلوما طی 15 سال اخیر، به میزان قابل‌توجهی پیشرفت کرده‌اند. در سال 2015 میلادی سازمان غذا و داروی آمریکا 4 داروی جدید با نام‌های پانوبینوستات (Panobinostat)، اکسازوماب (Ixazomib)، الوتوزوماب (Elotuzumab) و داراتوموماب (Daratumumab) را برای درمان مولتیپل‌میلومای راجعه مورد تایید قرار داده و امید تازه‌ای برای افزایش شانس بقای این بیماران به وجود آورده است.

مولتیپل‌میلوما، یک بدخیمی خونی است که سلول‌های پلاسمای مغز استخوان را هدف قرار می‌دهد و موجب تخریب استخوانی و نارسایی مغز استخوان می‌شود. تظاهرات بالینی مولتیپل میلوما عبارتند از درد استخوانی ناشی از ضایعات استخوانی یا استئوپوروز، تخریب اسکلتی، آنمی، نارسایی کلیوی،‌هایپرکلسمی، نقص سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونت. با پیشرفت مولتیپل میلوما، سلول‌های بدخیم در مغز استخوان تجمع یافته و موجب ضایعات استخوانی دردناک می‌شوند. ادامه چنین روندی، ممانعت از تکثیر سلول‌های خونی طبیعی است. انجمن سرطان آمریکا تخمین زده که 30 هزار مورد جدید مولتیپل میلوما تا پایان سال 2016 میلادی تشخیص داده و 12 هزار مورد مرگ ناشی از این بیماری ثبت خواهد شد. کمتر از 2 درصد از تمام موارد ابتلا به مولتیپل میلوما در افراد زیر 40 سال تشخیص داده می‌شود. هر چند که علت اصلی مولتیپل میلوما نامشخص است، تحقیقات عوامل متعددی را مرتبط با این بیماری دانسته‌اند. یک مطالعه گسترده با نام (EPILYMPH) که نتایج آن در سال 2012 میلادی به چاپ رسید نتیجه گرفت که به نظر می‌رسد ارتباطی میان مولتیپل‌میلوما و شغل زراعت و نیز تماس با مواد شوینده و ترکیبات شیمیایی وجود دارد. علائم مولتیپل میلوما از بیماری به بیماری دیگر متفاوت است. هر چند که اغلب بیماران در مراحل اولیه بیماری بدون علامت هستند و 20 درصد از بیماران در زمان تشخیص بیماری، علائم خفیفی دارند یا بدون علامت هستند. شایع‌ترین علائم این بیماری عبارتند از درد استخوانی و ضعف.

       در 2 دهه گذشته، جهش‌های مهمی در شناسایی بیولوژی و درمان مولتیپل میلوما صورت گرفته است. هر چند که مولتیپل میلوما، درمان قطعی ندارد، اما قابل مدیریت است. پیشرفت‌های اخیر در درمان این بیماری، به تایید داروهای جدید و نیز در پیش گرفتن رویکردهای درمانی جدید در مورد این بیماری منجر شده و نیز افزایش شانس بقای کلی بیماران و طولانی‌تر شدن دوره‌های فروکش بیماری را در پی دارد. استراتژی‌های جدید برای درمان مولتیپل میلوما عبارت است از فاز القای بیماری (Induction)، سپس تثبیت بیماری (Consolidation) و سپس فاز نگهدارنده (Maintenance).

هدف از فاز القای بیماری، محدود کردن بیماری مولتیپل میلوما با کاهش اندازه بدخیمی تا حد ممکن است. درمان تثبیت‌کننده وضعیت بیمار، هدف قرار دادن حجم تومور است و درمان نگهدارنده عبارت است از درمان طولانی‌مدت با هدف تحت کنترل نگه‌داشتن باقی مانده بیماری و هدایت به سمت درمان. داروهای مدولاتور ایمنی(IMiDs) و مهارکننده‌های پروتئازوم (PSIs)، در کنار سایر داروهای مورد تایید به‌عنوان مسیر اصلی درمان مولتیپل میلوما در نظر گرفته می‌شوند؛ اما داروهای جدیدتر و با ‌پتانسیل بیشتر هنوز در مراحل مطالعات بالینی قرار دارند. داروهای مدولاتور ایمنی، گروه داروهایی هستند که هم از لحاظ عملکردی و هم از لحاظ ساختاری با تالیدومید مرتبط هستند. این داروها با افزایش خاصیت ضدسرطانی و ایمونولوژیک فرموله شده‌اند و اثرات بیولوژیک آنها عبارت است از مهار آنژیوژنز و سایتوکین‌های پیش التهابی، تحریک ایمنی سلولی و توانایی مهار رشد سلول‌های تومور و القای آپوپتوزیس. طی 15 سال اخیر، میزان شانس بقای مبتلایان به مولتیپل‌میلوما با تایید داروهای جدیدی نظیر بورتزوماب (Bortezomib)، تالیدوماید (Thalidomide) و لنالیدوماید (Lenalidomide) به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته است. داروهای جدید دیگری هم مطرح هستند: پومالیدوماید (Pomalidomide) با نام تجاری پومالیست (Pomalyst) که یک داروی پرپتانسیل خوراکی از گروه داروهای مدولاتور ایمنی است و در سال 2013 میلادی مورد تایید قرار گرفت؛ کارفیلزوماب (Carfilzomib) با نام تجاری کیپرولیس (Kyprolis) که یک مهارکننده پروتئازوم است و در سال 2012 میلادی مورد تایید قرار گرفته است. هر چند که این درمان‌ها در حقیقت درمان قطعی بیماری مولتیپل‌میلوما نیستند و تقریبا تمام موارد مبتلا به مولتیپل‌میلوما عود کرده و نیاز به درمان‌های بیشتری خواهند داشت.

در سال 2015 میلادی، سازمان غذا و داروی آمریکا دو داروی دیگر را برای درمان مولتیپل میلومای راجعه مورد تایید قرار داد: پانوبینوستات، ایکسازوماب، الوتوزوماب و داراتوموماب. در نوامبر 2015 میلادی، سازمان غذا و داروی آمریکا دو دارو از کلاس دارویی جدید را تایید کرد: داراتوموماب با نام تجاری دارزالکس، که یک آنتی‌بادی مونوکلونال است و الوتوزوماب با نام تجاری امپلیسیتی، که یک آنتی‌بادی محرک ایمنی است. داروی دیگری که مورد تایید قرار گرفت، ایکسازوماب با نام تجاری نینلارو است که به مهارکننده پروتئازوم قبلا تایید شده با نام بورتزوماب و کیپرولیس ملحق شد. در اوایل سال میلادی جاری، سازمان غذا و داروی آمریکا پانوبینوستات با نام تجاری فاریداک را که اولین مهارکننده HDAC است برای درمان مولتیپل میلوما را مورد تایید قرار داد.سپید
منبع: 2016 US.Pharmacist, October