به گزارش شفا آنلاین،بر
این‌اساس در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو که این روزها در استانبول در
حال برگزاری است، ١١ قنات ایرانی ثبت جهانی شدند.در همین رابطه فرهاد نظرى، مديركل دفتر ثبت و حفظ و احياى ميراث معنوى و طبيعى سازمان میراث فرهنگی که برای شرکت در اجلاس یونسکو هم‌اکنون در استانبول حضور دارد، در این رابطه گفت: «بايد توجه داشت كه آنچه امروز در اجلاس ميراث جهانى ثبت شد، قنات ايرانى بود. امروز ١١ قنات در قالب بزرگ‌ترين پرونده زنجيره‌اي ايران ثبت شدند. نكته مهم پرونده این بود كه مفهوم و بِرَند قنات به نام ايران ثبت جهانی شد».
نظری در پاسخ به این سؤال که آیا این پرونده با مخالفت یا اعتراض کارشناسان دیگر کشورها هم مواجه شد یا خیر، این‌گونه توضیح داد: «در ارزيابى‌‌هاى ايكوموس ابهاماتى درباره قنات وجود داشت ولى با مذاكرات طولانى با اعضاى كميته ميراث جهانى همه نمايندگان يونسكو با ارزش‌هاى منحصربهفرد قنات آشنا شدند و با حمايت قاطع همه اعضا «قنات ايرانى» به ثبت رسيد که بي‌شك اين حمايت بي‌سابقه بود».
مديركل دفتر ثبت و حفظ و احياى ميراث معنوى و طبيعى سازمان میراث فرهنگی در
ادامه افزود: «قنات نشانگر خلاقيت بشر در حوزه استحصال و مديريت آب در
مناطق خشك است.
ما در كشور بيش از ٣٠ هزار رشته قنات فعال داریم و اين ١١ قنات هر يك داراى ارزش‌هاى برجسته و منحصربهفرد جهانى هستند. قنات قصبه گناباد داراى عميق‌ترين مادرچاه است و كهن‌ترين قنات داير جهان به‌شمار مي‌آيد. ذكر اين قنات در سفرنامه ناصرخسرو آمده است. قنات زاچ يزد با ٨٥ كيلومتر طولانى‌ترين قنات جهان است. قنات شش‌مقسم جوپار، قنات مون اردستان و ديگر قنوات اين پرونده هر يك نشان‌دهنده نبوغ و خلاقيت بشر براى استحصال و مديريت آب در مناطق خشك و كم‌آب ايران است. يونسكو به نمايندگى از جامعه جهانى اقرار كرد كه تجربه ايران در مديريت آب و بهره‌مندى از ظرفيت‌هاى سرزمينى خشك داراى ارزش منحصربهفرد جهانى است».
در سؤالی دیگر از نظری پرسیدیم در شرایطی که قنات‌های زیادی در ایران به
دلیل نبود مدیریت صحیح آب و حفر چاه‌های عمیق غیرکارشناسی و غیرقانونی در
حال خشک‌شدن هستند، ثبت جهانی این قنات‌ها چه اهمیتی دارد، و این پاسخ
اوست: «متأسفانه رفتار ما با منابع سرزمينمان در مواردی بى‌رحمانه بوده
است.
قنات مي‌تواند راهنما و راهگشاى ما باشد مخصوصا در اين زمانه كه بحران كم‌آبى يكی از معضلات جدى ماست. قنات موفق‌ترين تجربه انسان در مديريت صحيح آب در مناطق كم‌آب است. قنات قصبه گناباد در طول حداقل هزارسال ميزان آب‌دهى‌اش كم نشده است. زيرا ايرانيان به اندازه نيازشان و با توجه به ظرفيت سرزمين از منابع استفاده كرده‌‌اند نه بيشتر. قنات موجب آبادى و ارتقای سرزمين شده و سرمشق بسيار آموزنده‌اى براى نسل ما و آيندگان خواهد بود. ناصرخسرو قباديانى هزارسال پيش، از شگفتى قنات قصبه سخن گفت. امروز صداى ناصرخسرو از زبان يونسكو بيان شد و بر شگفتى قنات ايرانى صحه گذاشت».
قنات اگرچه روز گذشته به نام ایران ثبت جهانی شد، اما در كشورهاى زيادى به‌خصوص در خاورمیانه وجود داشته و دارد، اما با ثبت اين پرونده به نام ايران، درواقع «مفهوم قنات ايرانى» ثبت شد نه‌فقط ١١ رشته قناتی که در این پرونده نامشان وجود دارد. پیش از این كشور عمان قنات افلج را ثبت كرده و تنها قنات ثبت‌شده جهانى بود.
درهمین‌حال محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور نیز که در اجلاس استانبول شرکت کرده است، دراین‌باره گفت: «این اثر بر اساس دو معیار از شش معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی شامل گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی و نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان می‌دهد در فهرست میراث جهانی قرار گرفت». پرونده ١١ قنات ایرانی با داشتن تکنولوژی متفاوت و با قدمت بیش از دوهزارو ٥٠٠ تا ۲۰۰ سال در شش استان خراسان‌رضوی، خراسان‌جنوبی، یزد، کرمان، مرکزی و اصفهان در قالب پرونده قنات ایرانی ارائه و در یونسکو ثبت جهانی شد.شرق
