وزیر "بهداشت" یا وزیر "سلامت"

شفا آنلاین>جامعه پزشکی>در این هفته ی پیش رو، آیا به دنبال حذف واژه "بهداشت" و جایگزینی واژه "سلامت" باید منتظر آشنایی با وزارت سلامت و وزیر سلامت باشیم؟

به گزارش شفا آنلاین، روزها، روزهای سلامت است و جای خالی نام "بهداشت" در عناوین نشست ها و برنامه ها حس می شود.7 آوریل روزجهانی بهداشت، همچنان روزجهانی "بهداشت" نام دارد اما چرا اثری از این روز در تقویم برنامه های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جای ندارد.

به عقیده ی برخی بهداشت در کنار درمان، همان سلامت است و به عقیده ی معاون بهداشت وزارت بهداشت، این دو مقوله ای جدا از هم هستند. برای شفاف سازی این دو واژه، تعریفی از بهداشت را جویا شدیم.

به گفته ی دکتر مشکی، متخصص "بهداشت همگانی" و یا به بیانی "سلامت" همگانی ، بهداشت مجموعه علوم ،فنون ،راه ها و روش ها ،ابزار ها و فناوری ها ،تصمیمات ،اقدامات و تدابیر تعریف می شود که بشر را ،چه فردی و چه جمعی برای نیل به سلامت و پیشگیری از بیماری ها سوق می دهد.

از همین تعریف جمع و جور آکادمیک پر واضح است که سلامت و بهداشت دو امر جدا ناپذیرند حتی می توان گفت سلامت ،همان بهداشت گسترده است.

سلامت، بهداشت را هم در بر می گیرد

علی منتظری استاد تمام سلامت همگانی و رئیس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی می گوید: با نگاه به سابقه ی تاریخی این واژه ها ملاحظه می شود که در روزهای بسیار دوراز واژه ی گندزدایی استفاده می شد. بعد از مدتی واژه ی بهداشت جایگزین واژه ی گندزدایی شد به این معنا که هر فردی مراقبت بهداشت فردی خود را به عهده دارد.

وی ادامه می دهد:در مرحله ای دیگر ما به موضوعی به نام سلامت دست پیدا کردیم یعنی در گذر زمان گندزدایی به بهداشت و از بهداشت به سلامت تبدیل شد .این گستردگی واژه ی سلامت به بخش بالینی و درمان محدود نمی شود بلکه سهم اعظم آن را مسائل اقتصادی و اجتماعی و بسیاری از حوزه های دیگر شامل می شوند.

دکتر مشکی نیز بر این عقیده است که جمع درمان و بهداشت، سلامت را حاصل می شود.

بهداشت را جدا نکنید!

حال سوال اینجاست برخی که سلامت را از بهداشت جدا می دانند ، چه تعریفی برای آن در نظر دارند؟ منظور از سلامت چیست؟ منظور از بهداشت چیست؟ آیا با در کنار هم قرار دادن این دو موضوع، بازهم بهداشت و سلامت را تافته ای جدا بافته می دانند؟

دکتر مشکی نیز سوالی که با قاطعیت جواب منفی دارد را این گونه مطرح می کند: آیا وقتی ما اسم سلامت را می بریم می توانیم از موضوع بهداشت مبرا باشیم ؟

کاملا مشخص است که در وضعیت و علم کنونی این سوال بی معناست و جوابی منفی دارد. بهداشت مجموعه علومی است که در حال حاضر به صورت گسترده در تمام دنیا در مقاطع بالا تدریس می شود. رشته هایی همچون یهداشت عمومی، اقتصاد بهداشت، آموزش بهداشت و بهداشت محیط از جمله این گرایشات هستند و پرداختن به آنها در این سطح وسیع نشان از اهمیت آن دارد.

درمان بخشی از پیشگیری است

این علوم همراه با تدابیری که بشربه صورت فردی و جمعی به کار می گیرد ،افراد را به سمت سلامت رهنمود می کند و زمینه پیشگیری از بیماری ها را فراهم می سازد.

از طرفی باید گفت سلامت تنها جنبه ی درمان ندارد. با اینکه درمان خود پیشگیری محسوب می شود. برای درک این موضوع، درمان سرماخوردگی پس از ابتلا را مثال می زنیم. در این مرحله، درمان از گرفتاری دیگران و تحمیل عوارضات شدیدتر به بیمار جلوگیری می کند.

چاره ی کار، نگاهی همه جانبه به سلامت

اما به طور کل همانطور که اشاره شد ادغامی از بهداشت و درمان، سلامت را به ارمغان می آورد. دکتر منتظری سلامت محور شدن وزارتخانه را از آرزوهی خود خواند و بیان کرد: آرزومندیم با تغییراتی که در حوزه ی سلامت رخ داده است، وزارت بهداشت به وزارت سلامت تبدیل شود چراکه سلامت واژه و مفهومی بسیار وسیع تر از بهداشت است.

به گفته ی این متخصص وزارت سلامت به عنوان متولی سلامت جامعه هم وظایفی بر دوش خود دارد و هم دستگاه های را موظف به هماهنگی در جهت سلامت مردم می کند. البته از نظر من در جامعه ی علمی ، آکادمیک و تحقیقاتی این مسئله کاملا حل شده است.

نمی توان یک شبه ره صد ساله رفت

دکتر منتظری می گوید: محققان ،اساتید و پژوهشگران ما نگاهی همه جانبه به سلامت دارند البته این امر بر هیچ کس پوشیده نیست که با توجه به ساختارهای گذشته ، نگاه بالینی یا نگاه درمان محور هنوز در حوزه ی سلامت کشور قدرتمند است.

ما نیز آرزو داریم که درمان و سلامت در یک صفحه ترازو قرار بگیرند. از طرفی به درمان یا امر بالینی هم در جای خود اهمیت بسیار دارد و در همه ی سطوح مورد توجه قرار می گیرد. باید گفت نکته مهم اینست که نگاه همه جانبه به سلامت، باید نگاه حاکمیتی شود. این تغییر به یک باره امکان پذیر نیست و نمی توان یک شبه نگاه غالب را زیر و رو کرد.

مردم همکاری کنید

دکتر منظری نقش مردم را حتی از پزشکان هم پررنگ تر اعلا کرد و افزود: حتی اگر پزشکان نیز در دیدگاه خود تعادل را ایجاد کنند ، نبود این باور رد مردم کار را خراب می کند. افراد باید قبول کنند که سلامت در قرص و شربت و آمپول خلاصه نمی شود و باید نگاه وسیع تر وهمه جانبه تر به سلامت وجود داشته باشد.

در جامعه ای که پر از تنش واضطراب، سلامت روان دچار آسیب می شود. این در حالی است که اقدامات ساده و پیش گیرانه قادرند آسیب را از خود ،خانواده و جامعه بدون هیچ اقدام بالینی رفع کند. این اقدامات ساده همان "بهداشت" است.

اگراین آسیب ها مزمن شوند،بیماری ،قرص، تخت بیمارستانی و سپس متخصص را طلب می کند که به دنبال آن هزینه پشت هزینه...